Χρήστος Κάτσικας
Ο μέχρι πρότινος γ.γ. Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας, καθηγητής Οδυσσέας-Ιωάννης Ζώρας, προτείνει στο καινούργιο βιβλίο του να δέχονται με δίδακτρα στις σχολές των δημόσιων ΑΕΙ φοιτητές που δεν κατόρθωσαν να εισαχθούν μέσω πανελληνίων εξετάσεων. ● Το πόνημα προλογίζει ο υπουργός Κυρ. Πιερρακάκης, ο οποίος παρέστη και στην παρουσίαση.
Ενα νέο βιβλίο τού μέχρι πριν από δύο μήνες γενικού γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας, καθηγητή Οδυσσέα-Ιωάννη Ζώρα, με τίτλο «Κραταιό Πανεπιστήμιο: Διαχρονία και μεταρρυθμιστικές προτάσεις» (εκδόσεις Gutenberg), παρουσιάστηκε τις προηγούμενες μέρες σε ειδική εκδήλωση στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Μέγαρο Παλαιάς Βουλής, παρουσία του υπουργού Παιδείας Κυριάκου Πιερρακάκη (ο οποίος υπογράφει τον πρόλογο του βιβλίου), καθώς και πρυτάνεων, πανεπιστημιακών και άλλων. Στο βιβλίο του αυτό ο κ. Ζώρας προτείνει τα εξής:
• Σε πρώτη φάση και μέχρι «να ωριμάσουν οι συνθήκες για τη γενναία κατάργηση των πανελλαδικών εισαγωγικών εξετάσεων» προτείνει «να μεταρρυθμιστεί το υπάρχον σύστημα με την πρόβλεψη της εισαγωγής πρόσθετων Φοιτητών με τέλη Φοίτησης».
• Να επιτραπεί σε κάθε πανεπιστημιακό ίδρυμα να αποφασίζει, με αμιγώς ακαδημαϊκά κριτήρια, ποια από τα τμήματά του δύνανται να δεχθούν την εισαγωγή υπεράριθμων φοιτητών, οι οποίοι ενδεχομένως να είναι οι επόμενοι στη λίστα των εισακτέων.
• Οι παραπάνω υπεράριθμοι φοιτητές θα μπορούν, προαιρετικά, «να εισαχθούν στα τμήματα που οι ίδιοι είχαν επιλέξει αρχικά, χρηματοδοτώντας τις σπουδές τους με μορφή διδάκτρων».
Εμπορευματοποίηση
Τι λέει, με λίγα λόγια, ο πρώην γενικός γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας: Το δημόσιο Πανεπιστήμιο να δέχεται με δίδακτρα υποψηφίους που δεν εισάγονται στη σχολή επιλογής τους, χρεώνοντάς τους δίδακτρα! Το μόνο πραγματικό κριτήριο θα είναι το μέγεθος του πορτοφολιού.
Είναι αλήθεια ότι όποιος έχει παρακολουθήσει στοιχειωδώς τις τοποθετήσεις του πρώην γενικού γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης δεν πέφτει από τα σύννεφα καθώς ο ίδιος, θιασώτης των ιδιωτικών Πανεπιστημίων και της «εκπαιδευτικής αγοράς» σε παλιότερη συνέντευξή του («Οικονομική Επιθεώρηση», Ιανουάριος 2022, τ. 1.014), όταν ήταν ακόμη πρόεδρος του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ), δήλωνε ότι «η διαφοροποίηση του ΕΑΠ έγκειται στο γεγονός ότι είναι μεν κρατικό Πανεπιστήμιο, αλλά όχι κρατικοδίαιτο – έχει μηδενική κρατική επιχορήγηση.
»Είναι το μόνο αυτοχρηματοδοτούμενο ίδρυμα της χώρας. Κατά την άποψή μου, άλλωστε, σε μεγάλο ποσοστό τα μεταπτυχιακά αλλά και τα ξενόγλωσσα προπτυχιακά που έχουν πρόσφατα αναπτυχθεί και λειτουργήσει από τα συμβατικά Πανεπιστήμια απαιτούν δίδακτρα».
Η «μηχανή» έχει στηθεί εδώ και χρόνια. Ο καθηγητής Οδυσσέας Ζώρας απλά «δοκιμάζει» την «αντοχή» της κοινής γνώμης και συγχρόνως προετοιμάζει την απόσπαση της συναίνεσής της στη βασική «γραμμή» της κυρίαρχης εκπαιδευτικής πολιτικής για ένα νέο βήμα στην αναδιάρθρωση της Ανώτατης Εκπαίδευσης που στην ούγια γράφει δίδακτρα και ιδιωτικοποίηση-εμπορευματοποίηση.
Ας μην αμφιβάλλει κανείς. Tελικός στόχος είναι ο σταδιακός μετασχηματισμός των τριτοβάθμιων ιδρυμάτων σε επιχειρήσεις παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών και η μετάλλαξη της γνώσης από κοινωνικό αγαθό σε εμπορικό προϊόν.
Aς μην αμφιβάλλει κανείς.
1. Με όχημα τον μηχανισμό της λεγόμενης αξιολόγησης και βάσει αυτής διά της στοχευμένης χρηματοδότησής τους τα Πανεπιστήμια εκβιάστηκαν να δημιουργήσουν πεδία ζήτησης των «υπηρεσιών» τους. Τα τριτοβάθμια ιδρύματα εξωθήθηκαν να υιοθετήσουν τη συμπεριφορά ιδιωτικής επιχείρησης για να βρουν νέους πόρους, κρατώντας από τη μια τον δίσκο του εράνου και από την άλλη το λιβανιστήρι.
2. Με το σκιάχτρο της ίδρυσης των ιδιωτικών Πανεπιστημίων ωθούνται τα δημόσια να λειτουργήσουν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, να μειώσουν τα χρόνια σπουδών και να στραφούν στην αγορά σε αναζήτηση νέων πηγών εσόδων (δίδακτρα, σύνδεση με επιχειρήσεις, μετατροπή σε επιχειρήσεις πώλησης υπηρεσιών).
3. Περνώντας τώρα στη νέα φάση, το ΥΠΑΙΘΑ, επιδέξια και αθόρυβα, με τη βοήθεια του τακτοποιημένου λόγου μιας νέας (;) μεταρρυθμιστικής σταυροφορίας, οδηγεί τον προβληματισμό της κοινής γνώμης να μοιάζει με τη θεωρία του πεπρωμένου στη θρησκευτική σκέψη, όπου οι άνθρωποι αναφωνούν «είναι θέλημα θεού» για να εξηγήσουν ή να δικαιολογήσουν μια ορισμένη εξέλιξη των πραγμάτων.
Το είπε πολύ επιδέξια ο κ. καθηγητής: «Κάθε χρόνο χιλιάδες μαθητές (ορισμένοι, μάλιστα, με πολύ υψηλή βαθμολογία στις εισαγωγικές), λόγω της υψηλής ζήτησης, δεν καταφέρνουν να εισαχθούν στη σχολή της προτίμησής τους, με αποτέλεσμα να κατευθύνονται σε ιδρύματα του εξωτερικού για τις σπουδές τους.
»Η αδυναμία ικανοποίησης των εκπαιδευτικών τους αναγκών έχει δημιουργήσει μια “εκπαιδευτική αγορά” με τεράστιο οικονομικό όφελος για τα ιδρύματα και τις χώρες υποδοχής». Να λοιπόν, ο τρόπος, για να αντιμετωπιστεί αυτή η «αιμορραγία»!
Ο κ. καθηγητής κλείνει πονηρά το μάτι σε ένα τμήμα της κοινής γνώμης αφού, βέβαια, πρώτα έχει φροντίσει να λιπάνει τους υλικούς όρους της συναίνεσης στην ίδρυση και λειτουργία των ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Τώρα θέλει να βάλουν δίδακτρα και τα δημόσια Πανεπιστήμια. Απευθύνεται σε αυτούς των οποίων τα παιδιά εισάγονται σε τριτοβάθμιες σχολές όχι μόνο εκτός επιλογής τους αλλά και εκτός τόπου μόνιμης κατοικίας.
Δίδακτρα σε όλους
Aκόμη σ’ αυτούς οι οποίοι επιλέγουν, κυρίως μέσα από αδιέξοδα, να στείλουν τα παιδιά τους σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού για σπουδές που δεν μπορούν να κάνουν στην Eλλάδα. Για το τμήμα αυτό του πληθυσμού η είσοδος των παιδιών τους στις σχολές που θέλουν (π.χ. στην Ιατρική ή στη Νομική ή στο Πολυτεχνείο) με δίδακτρα σε ιδιωτικά ή δημόσια Πανεπιστήμια προβάλλεται ως απάντηση στις ανάγκες του. Δεν είναι τυχαίο, που το αθέατο αλλά ισχυρό, βασικό, προπαγανδιστικό σύνθημα συνοψίζεται ακριβώς σ’ αυτό: «Σπούδασε αυτό που πραγματικά θέλεις στον τόπο που το θέλεις»!
Προφανώς αυτό είναι μια απάτη που ωστόσο έρχεται να καλύψει μια μεγαλύτερη. Στο τέλος του δρόμου το δημόσιο Πανεπιστήμιο δεν θα δέχεται με δίδακτρα μόνο αυτούς που δεν τα κατάφεραν να μπουν από τον δρόμο των πανελλαδικών εξετάσεων αλλά όλους.
Οσες διαψεύσεις κι αν κάνει το υπουργείο, αν ευοδωθούν οι παραπάνω σχεδιασμοί, το ελληνικό Πανεπιστήμιο θα επιβάλει δίδακτρα. Και αυτά τα δίδακτρα δεν θα επιβληθούν τυπικά από «πάνω», κεντρικά, αλλά από την κάθε σχολή ξεχωριστά στο πλαίσιο της «αυτοτέλειας», της «σύνδεσης με την κοινωνία και την οικονομία», της αλλαγής «χρηματοδοτικής κουλτούρας», της «απελευθέρωσης από τα δεσμά της δημόσιας χρηματοδότησης» και άλλων ζαχαρωμένων εκφράσεων που κάθε λίγο και λιγάκι «ξεφουρνίζει» το υπουργικό επιτελείο ή κάποιος «αντ’ αυτού».