Μερικά δέντρα ρίχνουν τα φύλλα τους το φθινόπωρο, ώστε να εξοικονομήσουν ενέργεια, ενόψει του χειμώνα και να προστατευτούν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Κατά την μετάβαση από το καλοκαίρι στο φθινόπωρο, τα φύλλα των δέντρων αλλάζουν, επίσης, χρώμα. Τα πράσινα φύλλα ορισμένων δέντρων μετατρέπονται σε κόκκινο, μοβ, πορτοκαλί, καφέ και κίτρινο χρώμα. Η αλλαγή του χρώματος των φύλλων είναι αποτέλεσμα των χημικών διεργασιών, λόγω της αλλαγής του καιρού.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου οι χρωστικές, δηλαδή τα χρώματα του φθινοπώρου, «καλύπτονται» από την πράσινη χλωροφύλλη.
Αυτή η χρωστική ουσία απορροφά την ενέργεια του ηλιακού φωτός (φωτοσύνθεση) που χρησιμοποιείται για τη μετατροπή του διοξειδίου του άνθρακα και του νερού σε υδατάνθρακες, όπως τα σάκχαρα και το άμυλο για την «τροφοδοσία» του δέντρου.
Η χλωροφύλλη απορροφά κυρίως την μπλε και την ερυθρή ακτινοβολία και αντανακλά την πράσινη, δίνοντας στα φύλλα το χαρακτηριστικό πράσινο χρώμα.
Αλλάζουν χρώμα όλα τα φύλλα το φθινόπωρο;
Μερικά δέντρα, όπως το πουρνάρι ή η βελανιδιά, παραμένουν πράσινα κατά τους χειμερινούς μήνες. Δεν χάνουν τα φύλλα τους και είναι γνωστά ως αειθαλή.
Αντίθετα, αυτά που αλλάζουν χρώμα και ρίχνουν τα φύλλα τους κάθε χρόνο ονομάζονται φυλλοβόλα.
Μερικά αειθαλή παράγουν επίσης κώνους ή βελόνες, όπως το πεύκο ή το έλατο, και ονομάζονται κωνοφόρα.
Ποια διαδικασία ευθύνεται για τις αποχρώσεις
Κατά την διάρκεια του φθινόπωρου, συντελούνται χημικές αλλαγές στα φυλλοβόλα δέντρα, με αποτέλεσμα τα φύλλα τους να πέφτουν στο έδαφος.
Αυτός είναι ο τρόπος του δέντρου να εξοικονομήσει θρεπτικά συστατικά για την επόμενη άνοιξη και το καλοκαίρι.
Το φθινόπωρο μειώνεται το φως του ήλιου και ο καιρός γίνεται πιο δροσερός, με αποτέλεσμα τα δέντρα να επιβραδύνουν την παραγωγή χλωροφύλλης μέχρι, τελικά, να σταματήσει.
Όμως, τα φυλλοβόλα δέντρα ξέρουν ότι είναι ώρα να προετοιμαστούν για το χειμώνα.
Τα φυλλοβόλα δέντρα διασπούν τη χλωροφύλλη στα φύλλα και στέλνουν τα θρεπτικά συστατικά στις ρίζες για να αποθηκευτούν στο έδαφος μέχρι ο καιρός να γίνει ξανά ζεστός και να επανεμφανιστεί το φως του ήλιου.
Όταν η χλωροφύλλη διασπάται στο φύλλο, το πράσινο χρώμα εξαφανίζεται. Τα χρώματα (κίτρινο, πορτοκαλί, κόκκινο, καφέ) που βλέπουμε το φθινόπωρο είναι ό,τι καλυπτόταν τόσο διάστημα από την πράσινη χλωροφύλλη.
Ένας τύπος φυσικών χημικών ουσιών είναι τα καροτενοειδή (που χρωματίζουν τα καρότα με το πορτοκαλί χρώμα) παράγοντας πορτοκαλί και καφέ χρώματα. Οι χρωστικές ξανθοφύλλες είναι υπεύθυνες για το κίτρινο χρώμα.
Τα δέντρα παράγουν και μια άλλη ομάδα χρωστικών, τις ανθοκυανίνες. Σ’ αυτές τις χρωστικές οφείλεται το κόκκινο και μοβ χρώμα στα βατόμουρα, τα κεράσια, τα κόκκινα μήλα και τα δαμάσκηνα. Στα φθινοπωρινά φύλλα εμφανίζονται ως κόκκινο, ροζ, μοβ ή ακόμα και σκούρο μπλε.
Γιατί τα φύλλα των δέντρων πέφτουν το φθινόπωρο
Τα δέντρα ρίχνουν τα νεκρά τους φύλλα επειδή δεν μπορούν πλέον να πάρουν ενέργεια από αυτά κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Αν και τα φύλλα έχουν αποκοπεί από το δέντρο, περιέχουν ακόμη ορισμένους υδατάνθρακες και σάκχαρα. Από την αποσύνθεση των πεσμένων φύλλων παράγονται θρεπτικές ουσίες, οι οποίες, στην συνέχεια, απορροφούνται από τις ρίζες των δέντρων.
Έτσι, τα πεσμένα φύλλα παίζουν ζωτικό ρόλο στην επιβίωση του δέντρου.