Η αναφορά του πρωθυπουργού σε μελλοντική αύξηση του μέσου μισθού στη χώρα έχει μικρή σημασία καθώς η ανισότητα μπορεί να προκύπτει και με σχετικά υψηλό μέσο όρο μισθών.Η εστίαση μόνο στον μέσο όρο των μισθών μπορεί να δώσει μια... παραπλανητική εικόνα της πραγματικής κατάστασης μιας οικονομίας.
Η καμπύλη κατανομής των μισθών παρέχει πολύ πιο λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την ανισότητα των εισοδημάτων.
Γιατί όμως η καμπύλη κατανομής είναι πιο σημαντική;
Ανισότητα: Μια καμπύλη που είναι πολύ «σκεβρωμένη» προς τα δεξιά, με λίγους ανθρώπους να λαμβάνουν πολύ υψηλούς μισθούς και πολλούς να λαμβάνουν χαμηλούς, δείχνει υψηλή ανισότητα. Ακόμα κι αν ο μέσος όρος είναι υψηλός, η πλειοψηφία μπορεί να μην απολαμβάνει τα οφέλη αυτής της αύξησης.
Κοινωνική κινητικότητα: Μια καμπύλη που παραμένει σταθερή σε βάθος χρόνου μπορεί να υποδηλώνει χαμηλή κοινωνική κινητικότητα, δηλαδή ότι οι άνθρωποι τείνουν να παραμένουν στην ίδια οικονομική τάξη.
Επίδοση της οικονομίας: Μια καμπύλη που μετατοπίζεται προς τα δεξιά με την πάροδο του χρόνου δείχνει ότι η οικονομία αναπτύσσεται και οι μισθοί αυξάνονται για όλους, ενώ μια καμπύλη που μετατοπίζεται προς τα πάνω στο κέντρο δείχνει ότι η αύξηση των μισθών ωφελεί μόνο μια μικρή ομάδα.
Πολιτικές: Η κατανόηση της καμπύλης κατανομής είναι κρίσιμη για τη διαμόρφωση αποτελεσματικών οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών.
Δείκτες ανισότητας:
Για να μετρήσουμε την ανισότητα, χρησιμοποιούμε διάφορους δείκτες, όπως:
Δείκτης Gini:
Ένας αριθμός μεταξύ 0 και 1, όπου το 0 αντιπροσωπεύει απόλυτη ισότητα (όλοι έχουν το ίδιο εισόδημα) και το 1 αντιπροσωπεύει απόλυτη ανισότητα (ένα άτομο έχει όλο το εισόδημα).
Από το 2016 έως το 2019 ο δείκτης μειώθηκε κατά 3,3 μονάδες. Το 2019 παρατηρείται η μικρότερη εισοδηματική ανισότητα στη χώρα με το δείκτη Gini να είναι ίσος με 31 μονάδες. Στη συνέχεια ο δείκτης Gini αυξήθηκε φτάνοντας στις 31,8 μονάδες το 2023. Σε επίπεδο ΕΕ η Σλοβακία έχει το μικρότερο δείκτη ίσο με 21,6.
Δείκτης S80/S20:
Ο δείκτης S80 / S20 μετρά τη σχετική ανισότητα στη διανομή του εισοδήματος, συγκρίνοντας το διαθέσιμο εισόδημα που κατέχει το 20% των πλουσιότερων ατόμων μιας κοινωνίας με αυτό που κατέχει το 20% των φτωχότερων. Όσο υψηλότερος ο δείκτης S80/S20 τόσο μεγαλύτερη είναι η εισοδηματική ανισότητα, ενώ χαμηλότερος δείκτης ισοδυναμεί με μικρότερη ανισότητα. Όταν ο λόγος S80/S20 ισούται με 1, υπάρχει τέλεια εισοδηματική ισότητα. Στη χώρα μας ο δείκτης s20/s80 είχε τη μικρότερη τιμή του 5,11 το 2019.
Το 2023 ανήλθε στο 5,28 και βεβαίως υπολοίπεται του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Επομένως η καμπύλη κατανομής των μισθών είναι ένα πολύ πιο ισχυρό εργαλείο από τον μέσο μισθό για την κατανόηση της οικονομικής κατάστασης μιας χώρας και την ανισότητα που επικρατεί.
Εν κατακλείδι μας επιτρέπει να διαπιστώσουμε ποιοι επωφελούνται από την οικονομική ανάπτυξη.
Γιώργος Βερναδάκης
Πρώην διοικητής ΟΑΕΔ