Η πιο πρόσφατη εικόνα για τη γονιμότητα στην Ευρώπη αποτυπώνει μία ιδιαίτερα ζοφερή κατάσταση, καθώς, για το έτος 2024, πολλές ευρωπαϊκές χώρες αναφέρουν τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων των τελευταίων δεκαετιών — αν όχι τα χαμηλότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ.
Για την διατήρηση ενός σταθερού πληθυσμού απαιτούνται 2,1 παιδιά ανά γυναίκα, επισημαίνουν οι ειδικοί. Ωστόσο, αρκετές χώρες καταγράφουν σταθερά ποσοστά κάτω του 1,5.
Η Γερμανία αυξάνει τον πληθυσμό της μόνο μέσω της μετανάστευσης
Στη Γερμανία το ποσοστό γονιμότητας υποχώρησε στο 1,35 — το χαμηλότερο επίπεδο από το 1994 (1,24), το οποίο σημειώθηκε μετά από περίοδο ύφεσης.
Η Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της χώρας (Statistisches Bundesamt) δηλώνει ξεκάθαρα ότι «η μετανάστευση ήταν ο μοναδικός λόγος αύξησης του πληθυσμού».
Ωστόσο, παρά τον αριθμό των μεταναστών που προστέθηκαν, ο πληθυσμός αυξήθηκε μόλις κατά 0,1% ή 121.000 άτομα το περασμένο έτος. Στην πραγματικότητα, «πέθαναν περισσότεροι άνθρωποι απ’ όσους γεννήθηκαν», αναφέρει το Ινστιτούτο.
Η Γερμανία έχει μεγάλη ιστορία στην αύξηση πληθυσμού μέσω της μετανάστευσης, καθώς εδώ και πάνω από πενήντα χρόνια, από το 1972, έχει καταγράψει περισσότερους θανάτους παρά γεννήσεις.
Τα δεδομένα δείχνουν επίσης μεγάλη ανισότητα μεταξύ των ομόσπονδων κρατιδίων. Ενώ ο πληθυσμός αυξήθηκε σε πλουσιότερες περιοχές, όπως η Βαυαρία και το Αμβούργο, οι μεγαλύτερες μειώσεις καταγράφηκαν στα φτωχότερα κρατίδια της Θουριγγίας, της Σαξονίας και της Σαξονίας-Άνχαλτ.
Οι λιγότερες γεννήσεις στην ιστορία της Αυστρίας
Στην Αυστρία, η κατάσταση ήταν ιδιαίτερα ανησυχητική το 2024, καθώς η χώρα κατέγραψε το χαμηλότερο ποσοστό γεννήσεων στην ιστορία της: 1,32 ή 77.238 νεογέννητα, μείωση 0,5%, σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία Statistik Austria.
Ιταλία: Διπλό «χτύπημα» χαμηλών γεννήσεων και μετανάστευσης των Ιταλών σε άλλες χώρες
Παρά την άφιξη 166.000 μεταναστών που επιβράδυναν την πληθυσμιακή πτώση, η Ιταλία δεν κατάφερε να αποτρέψει τη συνεχιζόμενη μείωση. Ο συνολικός πληθυσμός της χώρας έχει πλέον πέσει κάτω από τα 60 εκατομμύρια, μετά από χρόνια σταθερής πτωτικής τάσης.
Το 2024, η χώρα κατέγραψε νέο ιστορικό χαμηλό στη γεννητικότητα — μόλις 1,18 παιδιά ανά γυναίκα, σύμφωνα με το ISTAT. Για κάθε 1.000 κατοίκους, γεννήθηκαν μόνο έξι παιδιά, ενώ πέθαναν έντεκα.
Η κατάσταση επιδεινώνεται από το μεταναστευτικό ισοζύγιο: 156.000 Ιταλοί έφυγαν από τη χώρα, ενώ μόνο 53.000 επέστρεψαν. Οι μεγαλύτερες πληθυσμιακές απώλειες καταγράφονται στις φτωχότερες, ηπειρωτικές περιοχές του ιταλικού νότου.
Γαλλία: Οι λιγότερες γεννήσεις από το 1918
Η Γαλλία, παραδοσιακά από τις πιο γόνιμες χώρες της Ευρώπης, βλέπει και αυτή σημαντική πτώση. Το ποσοστό γονιμότητας για το 2024 έπεσε στο 1,62, το χαμηλότερο από το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1918, σύμφωνα με το INSEE.
Μέσα σε 15 χρόνια, η γονιμότητα έχει μειωθεί κατά 20%. Το ισοζύγιο γεννήσεων/θανάτων παραμένει θετικό, αλλά οριακό: μόλις +17.000, το χαμηλότερο από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η μόνη θετική είδηση: το προσδόκιμο ζωής — 85,6 έτη για τις γυναίκες και 80 για τους άνδρες — έφτασε σε ιστορικό ρεκόρ.
Οι πατέρες άνω των 60 «σώζουν» την κατάσταση στη Βρετανία
Η Αγγλία και η Ουαλία αποτελούν μια από τις ελάχιστες εξαιρέσεις στην Ευρώπη. Αυτό οφείλεται σε αύξηση 14% στις γεννήσεις από πατέρες άνω των 60 ετών, γεγονός που συνέβαλε στην πρώτη αύξηση γεννήσεων από το 2021, κατά +0,6%.
Αντίθετα, οι γεννήσεις από νέους γονείς συνέχισαν να μειώνονται, σύμφωνα με το INS.
Το ποσοστό των παιδιών που γεννήθηκαν από γονείς ξένης καταγωγής ήταν ιδιαίτερα υψηλό: 40% στην Αγγλία και σχεδόν 20% στην Ουαλία, σημειώνοντας θεαματική αύξηση 34% μέσα σε μόλις ένα έτος — από το 2023 έως το 2024.
Αυτό καταδεικνύει τον αυξανόμενο ρόλο της μετανάστευσης όχι μόνο στην ενίσχυση του πληθυσμού, αλλά και στη διαμόρφωση της επόμενης γενιάς στη Βρετανία.
Ισπανία: Αντίθετα στις τάσεις, αύξηση στις γεννήσεις
Η Ισπανία αποτελεί μια σπάνια εξαίρεση στη δημογραφική πτώση. Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία της INE, το ποσοστό γεννήσεων αυξήθηκε κατά 0,4% το 2024, με περίπου 322.034 νέα βρέφη.
Όπως και σε άλλες χώρες, η αυξανόμενη ηλικία τεκνοποίησης είναι εμφανής: την τελευταία δεκαετία, ο αριθμός των μητέρων άνω των 40 ετών αυξήθηκε κατά 8,5%.
Σε ιστορικά χαμηλά και οι Σκανδιναβικές χώρες
Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της Φινλανδίας, το ποσοστό γονιμότητας το 2024 υποχώρησε στο 1,25, το χαμηλότερο επίπεδο από το 1776, όταν ξεκίνησε η συλλογή δεδομένων — μια εποχή που η Φινλανδία ήταν ακόμη τμήμα της Σουηδίας.
Στη Σουηδία παρά τη σχετικά καλύτερη εικόνα, το 1,43 που κατέγραψε η SCB για το 2024 είναι το χαμηλότερο ποσοστό γεννήσεων στην ιστορία της χώρας. Ο αριθμός των νέων παιδιών περιορίστηκε στις 98.500, το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 23 ετών. Σε 169 από τους 290 δήμους, ο πληθυσμός μειώθηκε.
Ουγγαρία-Πολωνία: Δεν φαίνεται να αποδίδουν οι πολιτικές ενίσχυσης της γονιμότητας
Παρά τις πολιτικές με στόχο την ενίσχυση της γονιμότητας, τα ποσοστά γεννήσεων σε Ουγγαρία και Πολωνία παραμένουν χαμηλά.
Στην Πολωνία οι γεννητικότητα έφτασε το 1,1 το 2024, σχεδόν μισή σε σχέση με το 1990 (1,9), με τη μέση ηλικία μητρότητας να υπολογίζεται στα 29 έτη. Πριν από 35 χρόνια ήταν κάτω των 23 ετών.
Νοτιότερα, στην Ουγγαρία, γεννήθηκαν τα λιγότερα παιδιά στην ιστορία της χώρας, με 77.500 μωρά. Ταυτόχρονα η γεννητικότητα έπεσε στο 1,38, το χαμηλότερο ποσοστό από κάθε έτος μετά το 2014, σύμφωνα με την KLS.
*Με πληροφορίες από Euronews