Του Περικλή Ζορζοβίλη
Διαθέτοντας περί τα 280 μαχητικά εξοπλισμένα με πολύ μεγάλη ποικιλία όπλων αέρος-αέρος, αέρος-εδάφους και εγχώριας ανάπτυξης, προηγμένα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, ΜΕΑ για αποστολές επιτήρησης, αναγνώρισης, ηλεκτρονικού πολέμου και κρούσης, τέσσερα αεροσκάφη εναέριας έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου, 14 αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμιού, προηγμένα συστήματα διοίκησης, ελέγχου και επικοινωνιών (συμπεριλαμβανομένων δορυφορικών), πολύ υψηλού επιπέδου εκπαίδευση, και αξιόπιστες τακτικές και διαδικασίες που επιτρέπουν σε ημερήσια βάση την πραγματοποίηση εντυπωσιακού αριθμού εξόδων ανά μαχητικό υπερτερεί έναντι των αεροποριών όλων των χωρών της περιοχής.
Ας σημειωθεί ότι τις πρώτες ώρες της 13ης Ιουνίου, στην έναρξη της ισραηλινής επίθεσης, το Ισραήλ απέκτησε πλήρη αεροπορική κυριαρχία στον εναέριο χώρο του Ιράν και περίπου 200 ισραηλινά μαχητικά έπληξαν με 330 όπλα περί τους 100 στόχους, σε αποστάσεις περί τα 1.500 χλμ. από τις βάσεις τους. Οι ισραηλινές προσβολές συνεχίστηκαν και τις επόμενες ημέρες με έντονο ρυθμό και λόγω των πληγμάτων που επέφεραν σε περισσότερους από 1.000 στόχους υψηλής αξίας μείωσαν σημαντικά τη δυνατότητα του Ιράν να εκτοξεύει βαλλιστικούς πυραύλους.
Αναμφίβολα πρόκειται για μία δύναμη που οικοδομείται επί δεκαετίες και η οποία απολαμβάνει υψηλής προτεραιότητας σε ό,τι αφορά την ενίσχυση και αναβάθμιση των δυνατοτήτων της, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζεται από μία προηγμένη εγχώρια, τεχνολογική και βιομηχανική βάση.
Διακρίνεται από υψηλό ηθικό, σημαντική επιχειρησιακή γνώση και εμπειρία, ενώ οργανώνεται, εκπαιδεύεται και εξοπλίζεται για να αντιμετωπίσει απειλή με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Παρόλα αυτά όμως, αντιμετωπίζει και περιορισμούς, όπως η καταστροφή προστατευμένων στόχων που βρίσκονται σε μεγάλο βάθος.
Αδύνατο το στρατηγικό αποτέλεσμα μόνο με αεροπορικές επιχειρήσεις
Αν και ουδέποτε αναφέρθηκε ως σκοπός, η αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν μπορεί με βεβαιότητα να θεωρηθεί ότι περιλαμβανόταν μεταξύ των -έστω μη διακηρυγμένων- αντικειμενικών σκοπών του Ισραήλ. Από τις 7 Οκτωβρίου 2023 μέχρι σήμερα, σε πολλές περιπτώσεις έχει διαπιστωθεί η ευρεία κεκαλυμμένη δραστηριότητα των Ισραηλινών στην επικράτεια του Ιράν, που δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την ύπαρξη αν όχι θετικού-υποστηρικτικού αλλά τουλάχιστον ανεκτικού περιβάλλοντος, που το τροφοδοτεί η απέχθεια των Ιρανών προς το θεοκρατικό καθεστώς.
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα αποτελούν τα βίντεο που στις 13 Ιουνίου, σχεδόν με την έναρξη της σύρραξης δημοσιοποίησε η Μοσάντ, η υπηρεσία πληροφοριών του Ισραήλ. Σε αυτά απεικονίζονται επιχειρησιακά στελέχη της Μοσάντ να εμπλέκουν με κατευθυνόμενα αντιαρματικά βλήματα, εκτοξευτές βαλλιστικών πυραύλων και συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας. Σύμφωνα με πληροφορίες το Ισραήλ επέτυχε επίσης να κατασκευάσει βάση ΜΕΑ αυτοκτονίας στην επικράτεια του Ιράν και στις 12 Ιουνίου την ενεργοποίησε για να προσβάλλει εκτοξευτές βαλλιστικών πυραύλων πλησίον της Τεχεράνης.
Υπό αυτήν την οπτική είναι αξιομνημόνευτη η εντολή που στις 20 Ιουνίου έδωσε ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας του για την εντατικοποίηση των προσβολών ιρανικών υπηρεσιών και φορέων υποστήριξης της σταθερότητας του καθεστώτος. Δεν μπορεί με ασφάλεια να εκτιμηθεί ποιο ήταν το αναμενόμενο αποτέλεσμα της προσβολής αυτών των στόχων, αλλά προς το παρόν δεν φαίνεται να ενεργοποίησε διαδικασίες, π.χ. λαϊκές κινητοποιήσεις, αλλαγής του καθεστώτος.
Όπως πάντως απέδειξε το Αφγανιστάν και το Ιράκ, για να αναφερθούμε σε δύο χώρες που κατά την πρώτη δεκαετία του 2000 απετέλεσαν τα πεδία μάχης του παγκοσμίου πολέμου κατά της τρομοκρατίας, η κοινωνική μηχανική δημιουργίας δυτικών δημοκρατιών απαιτεί χρόνο πολύ περισσότερο από αυτό που συλλογικά η Δύση έχει την πρόθεση και τη δυνατότητα να διαθέσει.
Σε περίπτωση σύρραξης ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, ο πρόσφατος πόλεμος Ισραήλ-Ιράν μας δίνει την ευκαιρία να εξετάσουμε το ενδεχόμενο -βεβαιότητα για πολλούς- τουρκικής δράσης, ανάλογης με την ισραηλινή στην ιρανική επικράτεια, σε ελληνικό έδαφος. Πόσο έτοιμη είναι η ελληνική στρατιωτική -και όχι μόνο- μηχανή να αντιμετωπίσει επιτυχώς τέτοιο σενάριο; Mπορεί στόχος να μην είναι… καθεστωτική αλλαγή, όμως τέτοια δράση θα μπορούσε δυνητικά να παίξει καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της σύγκρουσης.
Ένοπλες δυνάμεις για να νικήσουν στον πόλεμο
Μία κρίσιμη για την Ελλάδα διαπίστωση που αβίαστα προκύπτει από την πρόσφατη σύρραξη, είναι ότι η χώρα που συντηρεί ένοπλες δυνάμεις ικανές να νικήσουν στον πόλεμο, ακόμη και αν υποστεί στρατηγικό αιφνιδιασμό, μπορεί να ανταπεξέλθει επιτυχώς. Όμως αν μία χώρα περιορίζει τη μέριμνα στη διαχείριση μίας σύντομης διάρκειας κρίσης –στην ελληνική καθομιλουμένη την αποκαλούμε “σημειακή”– μέχρι να εκδηλωθεί παρέμβαση τρίτων παραγόντων, έχει ήδη εκχωρήσει σε αυτούς -πέραν κάθε είδους πρωτοβουλίας- τη δυνατότητα καθορισμού των μελλοντικών εξελίξεων και κατά συνέπεια έχει απωλέσει τη στρατηγική της αυτονομία.
Αγνοεί επίσης τη νέα πραγματικότητα που έχουν διαμορφώσει οι τεχνολογικές εξελίξεις και ιδιαίτερα τη μετάλλαξη του πολέμου -είτε μεταξύ κρατών είτε μεταξύ κράτους και μη κρατικών οντοτήτων- σε ολοκληρωτικό. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το είδος της προετοιμασίας -ποσοτικό και ποιοτικό- που απαιτείται. Αυτό είναι ένα μάθημα που η διδασκαλία του απαιτεί υψηλό τίμημα. Αυτό είτε θα προκαταβληθεί με τη μορφή ουσιαστικών επενδύσεων στην άμυνα είτε θα πληρωθεί με τη μορφή εθνικής καταστροφής, η οποία εξ αντικειμένου θα αφυπνίσει και τα πιο ανεπαρκή αντανακλαστικά. Μεταξύ των οποίων και τα πολιτικά…