PhD© Διεθνολόγος-Πολιτικός Επιστήμονας
Η στρατηγική της ΕΕ απασχολεί σταθερά αρνητικά τον δημόσιο διάλογο. Αποτυχίες αυτής στην διεθνοπολιτική αρένα, στην οικονομική ανάπτυξη και στην διατήρηση της κοινωνικής συνοχής επαναφέρουν...
συνεχώς στο προσκήνιο κριτικές προς τα διοικητικά όργανα αυτής και των Ευρωπαϊκών κρατών για έλλειμα ηγεσίας, ιδεοληψία, αδράνεια, υποτέλεια, κα. Το παρόν άρθρο επιμένει ότι η πολιτική της ΕΕ υποκινείται από τα συμφέροντα και την ισχύ.Στόχος του γαλλογερμανικού άξονα (ο πυρήνας της ΕΕ) είναι η σταθεροποίηση του στην ομάδα των ισχυρών του κόσμου. Ζητούμενα αποτελούν η μη συντριβή του στη διαμάχη Δύσης (ΗΠΑ-Αγγλοσάξονες-ΕΕ)-διαμορφούμενης Ευρασίας (Κίνα-Ρωσία-Ιράν) και η αξιοποίηση της για την αύξηση της ισχύος του, η επιρροή σε στρατηγικές ζώνες (Βαλτική, Μαύρη Θάλασσα, Μέση Ανατολή, Μαγκρέμπ-Σαχέλ), και η ενσωμάτωση των Ευρωπαϊκών λαών στην ατζέντα του. Επίδικο η συμμετοχή του στην πλανητική «κυβέρνηση».
Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ
Βάθρο αυτής της αξίωσης είναι ο αγώνας του γαλλογερμανικού κεφαλαίου για διατήρηση των πλανητικών προνομίων του στο διεθνή καπιταλισμό. Υποκινητές είναι η ανάγκη του για Δυτικά κεφάλαια και Ευρασιατικές αγορές, για πρόσβαση σε πρώτες ύλες, εργατικά χέρια και οδούς εφοδιασμού από τις στρατηγικές ζώνες, και για μεγαλύτερη εκμετάλλευση των εργαζομένων στην Ευρώπη. Η ανασφάλεια για το μερίδιο του στη διεθνή κερδοφορία ωθεί τις επιδιώξεις του.
Αυτή αφορά αδυναμίες του στο διεθνή ανταγωνισμό. Η ανταγωνιστικότητα του υπονομεύεται από την κάμψη της μονοπωλιακής θέσης του στις στρατηγικές ζώνες (άνοδος τοπικού, Κινεζικού, Ρωσικού, Τουρκικού κεφαλαίου), την έλλειψη πόρων και φθηνών χεριών στην Ευρώπη, τον έλεγχο των ΗΠΑ στις ροές χρήματος (δολάριο, τράπεζες), την επιρροή της Ευρασίας μαζί με νέα οικονομικά κέντρα στις ροές πρώτων υλών [καρτέλ πετρελαίου Ρωσίας-Σαουδικής Αραβίας (ΟΠΕΚ+), έλεγχος Κίνας σε «πράσινες» ύλες], την υπεροχή αμφότερων σε εφοδιαστικές αλυσίδες (Ευρασιατικοί ηπειρωτικοί οδοί BRI, INSTC, κόμβοι Αγγλοσαξονικού ωκεάνιου/θαλάσσιου εμπορίου), και στην τεχνολογία (τεχνητή νοημοσύνη, πράσινη μετάβαση). Το μέγεθος του στη διεθνή οικονομία συρρικνώνεται σταθερά.
Ακόλουθα η θέση της ΕΕ στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα πιέζεται. Η επιρροή της στις στρατηγικές ζώνες ασθενεί υπέρ τρίτων (Κίνα, Ρωσία, Τουρκία, άνοδος τοπικών χωρών). Η στρατιωτική ισχύς της υποχωρεί και η εξάρτηση της από τη βορειοατλαντική συμμαχία (ΝΑΤΟ/ΗΠΑ) μεγαλώνει. Αυξάνει η εις βάρος της ασυμμετρία στην οικονομική σχέση της με την Ευρασία [με τη Ρωσία στην ενέργεια (ως το 2022), με την Κίνα στο εμπόριο, ασθενεί το επενδυτικό πλεόνασμα με τη Κίνα]. Η μείωση του διεθνούς οικονομικού αποτυπώματος της μειώνει τη δυνατότητα «εξαγοράς» των Ευρωπαϊκών λαών με «ψίχουλα»/κονδύλια προερχόμενα από εκμετάλλευση ξένων λαών, οξύνει αντιθέσεις, ανισομέρειες, ανταγωνισμούς εντός του Ευρωπαϊκού κεφαλαίου για την Ευρωπαϊκή αγορά, κλιμακώνει αντιθέσεις των κρατών της. Η τάση ολοκλήρωσης και η διεθνοπολιτική επιρροή της ΕΕ πλήττονται.
Οι προοπτικές διακρίνονται δυσοίωνες. Ονειρώξεις επιστροφής της ως πυρήνα σε έναν κεντρικό συστημικό πόλο ισχύος (βλέπε ΗΠΑ στη Δύση, Κίνα ή Ρωσία στην Ευρασία) και σε μία Ευρωκεντρική διεθνή τάξη (αντιλήψεις, μοτίβα συμπεριφοράς, θεσμοί/οργανισμοί λήψης αποφάσεων, κανόνες, μηχανισμοί επιβολής) διαψεύδονται. Φιλοδοξίες παγίωσης της έστω, ως αυτόνομο περιφερειακό κέντρο ισχύος, συνδεδεμένο με κάποιον πόλο (βλέπε τη σχέση Σαουδικής Αραβίας και Τουρκίας με τις ΗΠΑ, του Ιράν με Ρωσία, Κίνα) αποδεικνύονται έωλες. Η αγωνία των Ευρωπαϊκών αστικών τάξεων, των πολιτικών και κάθε λογής δορυφόρων τους για τα εισοδήματα και την δύναμη τους κλιμακώνεται.
Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ
Προϊόν αυτής είναι ο εγκλωβισμός της ΕΕ σε μία τυχοδιωκτική απόπειρα αντεπίθεσης. Δύο είναι οι διαθέσιμοι δρόμοι υλοποίησης αυτής στο πάνω φόντο. Η εντονότερη πρόσδεση στο άρμα των ΗΠΑ και η στεγανοποίηση στη Δύση, ή η σύμπραξη με Κίνα, Ρωσία και η εγκόλπωση στις Ευρασιατικές συνεννοήσεις. Η επιλογή των Ευρωπαϊκών ηγεσιών επηρεάζεται από ιδιαιτερότητες της συνείδησης τους (ικανότητες, ηθική, ιδεολογία). Στο βαθμό όμως που η ΕΕ ως οργανισμός παραμένει ορθολογικός δρών (παραμένει), αυτή εκπορεύεται πρωτίστως από αντικειμενικά-δομικά στοιχεία του υπάρχοντος διεθνούς περιβάλλοντος. Αυτά είναι:
- Η μεγαλύτερη γεωγραφική εγγύτητα των στρατηγικών για την ΕΕ ζωνών με Κίνα, Ρωσία και όχι με τις ΗΠΑ και το Αγγλοσαξονικό μπλοκ (Καναδάς, ΗΒ, Ν. Ζηλανδία, Αυστραλία), όπως αυτό αποκρυσταλλώνεται στη δομή «ασφάλειας» “5 μάτια”.
- Η διεθνής πρωτοκαθεδρία της ισχύος των ΗΠΑ μεσοπρόθεσμα, κυρίως η αεροναυτική.
- Η τάση μείωσης των ηγεμονικών ικανοτήτων των ΗΠΑ, λόγω διάχυσης της ισχύς από αυτές και τους Αγγλοσάξονες προς νέα διεθνοπολιτικά κέντρα σε Ασία, Αφρική, Λατινική Αμερική (νόμος ανισόμετρης καπιταλιστικής ανάπτυξης).
- Η αμφισβήτηση της γαλλογερμανικής κυριαρχίας στη κεντροανατολική Ευρώπη από την κλιμακούμενη, ταχεία και ισχυρή οικονομική είσδυση της Κίνας, και από την ενεργειακή εξάρτηση της περιοχής από μία Ρωσία που έχει επιστρέψει ως Ευρωπαϊκή δύναμη.
- Η εγγενής τάση των μεγάλων δυνάμεων για υπεράσπιση της συστημικής θέσης τους.
- Η ασυμβατότητα της επιδίωξης των ΗΠΑ για παγίωση στη θέση της μόνης υπερδύναμης με την άνοδο της Κίνας διεθνώς και την επάνοδο της Ρωσίας σε Ευρωπαϊκό παράγοντα.
- Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας, Δύσης-Ευρασίας για επιρροή σε γεωγραφικές ζώνες και στα συνθετικά στοιχεία της διεθνούς τάξης.
- Η μεταπολεμική συμμαχική σχέση κεντροδυτικής Ευρώπης-ΗΠΑ, βάσει κοινών «αξιών» (φιλελευθερισμός και δυτική χριστιανοσύνη, αλλιώς αντικομουνισμός και αποικιοκρατία).
Έτσι οι ΗΠΑ προκύπτουν ως ο λιγότερο ανταγωνιστικός-επικίνδυνος και ο πιο χρήσιμος δρών για την ΕΕ. Η μεγάλη ισχύς, οι περιορισμοί, προδιαθέσεις, έγνοιες αυτών ωθούν τον γαλλογερμανικό άξονα προς τις ΗΠΑ και τους Αγγλοσάξονες και όχι προς την Ευρασία.
Σε αυτή τη βάση η ΕΕ στοχεύει στη διεθνοποίηση της Δυτικής τάξης. Επιθυμεί όλο τον πλανήτη προνομιακή σφαίρα της Δύση. Θέλει την καθοδήγηση του από κανόνες, μηχανισμούς, θεσμούς/οργανισμούς, μοτίβα, αντιλήψεις της Δύσης. Ως δεύτερο ισχυρό συνθετικό της Δύσης προσβλέπει σε εγγυήσεις «ασφάλειας» και σε σημαντικά «λάφυρα» από τη διεθνή επέκταση της.
Ακόλουθα εστιάζει στη στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ με όρους χειραφέτησης. Επιθυμεί αύξηση ικανοτήτων της διά της εκμετάλλευσης ισχύος που οι ΗΠΑ εκχωρούν στη Δυτική συμμαχία-τάξη. Επιδιώκει αξιοποίηση της ισχύος των ΗΠΑ κατά της Ευρασίας, και για την ανάκτηση στρατηγικών ζωνών. Προσβλέπει στη μεσοπρόθεσμη φθορά αυτών. Η διεθνής κυριαρχία των ΗΠΑ κατανοείται ως κακοτράχαλος μονόδρομος για την επιστροφή της ΕΕ ως κεντρική συστημική δύναμη.
Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ
Πρόσθετα αυτή ιεραρχεί την υποταγή των Ευρασιατικών δυνάμεων. Θέλει την επιστροφή τους ως υποστυλώματα της Δυτικής οικονομίας, ως καταναλωτές Δυτικών εμπορευμάτων και ζώνες εξαγωγής Δυτικού κεφαλαίου, τη λειτουργία της Ρωσίας ως Δυτικό βενζινάδικο, της Κίνας ως Δυτικό εργοστάσιο. Αντιμετωπίζει το ανατολικό ημισφαίριο (Αφρική-Ευρασία) ως πεδίο ενδοσυμμαχικού διαμοιρασμού-ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ και τους Αγγλοσάξονες. Το κρίνει ως ιστορικό στρατηγικό βάθος στη διαδικασία ανάπτυξης της Ευρώπης.
Επόμενα η ΕΕ επιτίθεται σε στρατηγικές ζώνες. Δρα για έλεγχο στη σύνδεση Εύξεινου Πόντου-Βαλτικής, σε πρώτες ύλες της Σιβηρίας, επενδύοντας στην Ουκρανία ενάντια στην Ρωσία. Θέλει έλεγχο σε πρώτες ύλες και στη σύνδεση Καύκασος-Κεντρική Ασία-Κίνα, βλέποντας τη Τουρκία ως μέσο διάτρησης της επιρροής των Ιράν, Κίνα, Ρωσία. Επιδιώκει έλεγχο στη σύνδεση Μεσόγειος-Ινδικός, στο ενεργειακό δυναμικό της Μέσης Ανατολής, ισορροπώντας μεταξύ της στήριξης στην επέκταση του Ισραήλ και της συνεργασίας με τις Αραβικές Μοναρχίες και την Τουρκία, σε μία απόπειρα παραγκωνισμού ή αναγκασμού του Ιράν σε αποδοχή Δυτικών σχεδίων, και εξοβελισμού Κίνας, Ρωσίας. Εποφθαλμιά έλεγχο σε πρώτες ύλες, στη σύνδεση Λιβυή-Σαχέλ-Γαλλόφωνη Αφρική, ανταγωνιζόμενη Κίνα, Ρωσία κα. Η προνομιακή επιρροή σε αυτές τις ζώνες λογίζεται αναγκαίο υπόβαθρο για τη διεθνοπολιτική επάνοδο της.
Τέλος εντείνει την εσωτερική κινητοποίηση. Στρέφει στη πολεμική οικονομία για την ανάπτυξη της στρατιωτικής ισχύος της, και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της στην τεχνολογία. Ρίχνει το βάρος της πληρωμής στους Ευρωπαϊκού λαούς. Θωρακίζεται με νομικά και κατασταλτικά μέσα απέναντι τους. Ζητά υποστήριξη στη Δυτική «σταυροφορία», προβάλλοντας την ως κράμα υπεράσπισης πρωτίστων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δευτερευόντως της Δυτικής χριστιανοσύνης. Ετοιμάζει την κυριαρχία μίας φιλοπόλεμης Δυτικής ταυτότητας.
Ωστόσο ο γαλλογερμανικός άξονας στερείται πρωτοβουλίας κινήσεων σε κάθε κρίκο της στρατηγικής του. Η Δυτική ατζέντα ορίζεται από τις ΗΠΑ. Η τύχη της Ευρασιατικής δομής κρίνεται στις συστημικές ισορροπίες, κύρια αφορά την ισορροπία ΗΠΑ-Κίνας-Ρωσίας. Η πρόσβαση σε στρατηγικές ζώνες συνδέεται με διαθέσεις εταίρων και αντιπάλων, οι οποίοι έχουν άλλες επιδιώξεις και δυναμικές ισχύος. Η εσωτερική συνοχή απαιτεί ένα επίπεδο ασφάλειας για την κοινωνική πλειοψηφία, που είναι ασύμβατο με τις σημερινές ανάγκες αναπαραγωγής του γαλλογερμανικού κεφαλαίου και με τη μείωση της ικανότητας της ΕΕ στην εκμετάλλευση λαών στο εξωτερικό. Οι αρνητικές εξελίξεις σε όλους τους κρίκους μεγαλώνουν τα αδιέξοδα της ΕΕ.
Οι ΗΠΑ κανιβαλίζουν τη Δυτική ισχύ. Αξιοποιούν την Δυτική τάξη για την πρωτοκαθεδρία τους, όμως από το 2017 δε σχετίζουν αυτό το στόχο με τη διεθνοποίηση της πρώτης, αλλά με μία απόπειρα περιθωριοποίησης των ανταγωνιστών τους, στο φόντο της νέας εποχής ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων. Μάλιστα η 2η διοίκηση Τραμπ βλέπει τη Δυτική τάξη ως στρατηγικό βάθος, και άμεσο στήριγμα της ισχύος των ΗΠΑ στο εξελισσόμενο μοίρασμα του κόσμου, όχι ως διαμεσολαβητή για τη διεθνή κυριαρχία τους. Η ΕΕ «πήγε για μαλλί, αλλά βγαίνει κουρεμένη».
Οι Ευρασιατικές δυνάμεις δείχνουν αντοχή. Η Ρωσία επιβιώνει των κυρώσεων και θέτει βάσεις για νέα προώθηση στην Ουκρανία. Η Κίνα ανταποκρίνεται στον εμπορικό πόλεμο. Οι δυο τους προσελκύουν νέους και «δένουν» παλιούς, ισχυρούς, εταίρους, χτίζοντας μία εναλλακτική διεθνή τάξη με πυρήνα τους BRICS+ (οικονομία) και τον SCO («ασφάλεια»). Η έλξη της κεντροανατολικής Ευρώπης (Σλοβακία, Ουγγαρία, Σερβία) από τη «βαρύτητα» τους αυξάνει διακριτά. Οι ΗΠΑ μεταφέρουν βάρη της ανάσχεσης τους στην ΕΕ, ενώ αυτή αναδεικνύεται μακροχρόνια διαδικασία. Λειτουργεί ως πηγή «αιμορραγίας» της Ένωσης.
Ενισχύστε το militaire.gr ,δείτε γιατί ΕΔΩ
Οι δίοδοι προς τις στρατηγικές ζώνες στενεύουν. Η Ρωσία εδραιώνεται και θέτει βάσεις αντεπίθεσης σε Μαύρη Θάλασσα, Βαλτική. Η κατάληψη του Ναγκόρνο Καραμπάχ και το άνοιγμα της οδού Zangezur (σύμπραξη Τουρκίας-Ισραήλ-ΗΠΑ) «ανοίγουν την πύλη» της Κεντρική Ασίας, αλλά καθιστούν κομπάρσο την ΕΕ (μειώνουν την αξία της προσέγγισης Γαλλίας-Αρμενίας, αυξάνουν πολύ το ειδικό βάρος της Τουρκίας). Η αντίσταση και αντοχή του Παλαιστινιακού λαού στη γενοκτονία που πράττει το Ισραήλ, και η αντοχή του Ιράν στον «πόλεμο των 12 ημερών» υπονομεύουν και επιβραδύνουν μεσοπρόθεσμα τη διαδικασία προσέγγισης Ισραήλ-Τουρκίας-Αράβων και την κυριαρχία της Δύσης στη Μέση Ανατολή. Σχεδόν σε όλη τη βόρεια και υποσαχάρια Αφρική φιλογαλλικά καθεστώτα ανατρέπονται, ενισχύεται η επιρροή Αιγύπτου, Τουρκίας, Αραβικών Μοναρχιών, Κίνας, Ρωσίας, ενώ οι δυνάμεις αυτές εμπεδώνουν μία φόρμουλα συνεννοήσεων παρά τις αντιθέσεις τους. Η ΕΕ χάνει το υπόβαθρο της διεθνοπολιτικής της ισχύος.
Οι κοινωνίες αποστασιοποιούνται από τους στόχους της. Οι ταξικές και ενδοαστικές αντιθέσεις οξύνονται, ενώ απουσιάζουν έξωθεν πόροι χρηματοδότησης της πολεμικής οικονομίας και εναλλακτικά πεδία επενδύσεων-κερδοφορίας. Οι διαμάχες για το ποιος θα πληρώσει και ποιος θα «ξεκοκαλίσει» τα ταμεία της «Ευρωπαϊκής Άμυνας» μεγαλώνουν. Η ίδια η χρησιμότητα τους αμφισβητείται. Σε αυτή τη βάση το ιδεολογικό κράμα της Ένωσης, αντί να «δώσει» συνθέσεις και την ισχυροποίηση ενός επεκτατικού οικουμενικού αφηγήματος, παράγει πολιτικό κατακερματισμό. Η αστάθεια χαρακτηρίζει τις κυβερνήσεις στην ΕΕ.
Η απουσία εναλλακτικών επιλογών επιβαρύνει την κατάσταση. Ο γαλλογερμανικός άξονας και οι ακόλουθοι του στερούνται ιδίων μέσων για την «στρατηγική αυτονομία» της ΕΕ, όπως καλούν το στόχο σταθεροποίησης της στην ομάδα ισχυρών του κόσμου. Η σύμπραξη με την Ευρασία φαντάζει πιο επικίνδυνη επιλογή γι’ αυτόν το στόχο. Η πρόσδεση στις ΗΠΑ είναι το ρίσκο που παίρνουν για την επίτευξη του. Ως εκφραστές των συμφερόντων του γαλλογερμανικού κ.α κεφαλαίου ψάχνουν το βέλτιστο τρόπο διατήρησης των πλανητικών προνομίων του στο διεθνή καπιταλισμό. Το μέγεθος και οι ανάγκες της ισχύος της ΕΕ και η ουσία της [το συμφέρον του Ευρωπαϊκού μονοπωλιακού χρηματιστικού κεφαλαίου (ένωση τραπεζών-βιομηχανίας)] ορίζουν την πολιτική τους.
Έτσι, τα «δύσκολα είναι μπροστά» για τις Ευρωπαϊκές ηγεσίες. Η ροπή στον αυταρχισμό, στη μεταφυσική, στον τυχοδιωκτισμό θα ενταθούν για την διαχείριση των δυσκολιών, τουλάχιστον ως την ανάδειξη σαφούς ισορροπίας ισχύος μεταξύ Δύσης-Ευρασίας, που θα δώσει νέα συστημικά δεδομένα, θα μεταβάλλει τους στρατηγικούς υπολογισμούς. Το ίδιο θα συμβεί στο μικρό ενδεχόμενο μίας τυχοδιωκτικής Ευρασιατικής στροφής τους, λόγω άμεσης απειλής στη συστημική θέση της ΕΕ (άμεσος κίνδυνος απώλειας των πλανητικών προνομίων του Ευρωπαϊκού κεφαλαίου), ή αποσυσπείρωσης ή διάλυσης αυτής, εξαιτίας απειλών για την ίδια την ύπαρξη (απειλή κυριαρχίας τους στην εσωτερική αγορά ή απειλή σμίκρυνσης/διάλυσης αυτής) ή την στενά Ευρωπαϊκή επιρροή (απειλή απώλειας προνομίων τους στην Ευρωπαϊκή αγορά) των αστικών κρατών της Γαλλιας, της Γερμανίας και ακολούθων τους, που θα αναστείλει τις πλανητικές τους φιλοδοξίες. Η πολιτική τους θα χαρακτηριστεί από την απόπειρα συνεννοήσεων με Κίνα, Ρωσία στην πρώτη περίπτωση, από τους ενδοευρωπαϊκούς ανταγωνισμούς στη δεύτερη, ενώ και στις δύο η προάσπιση της Δυτικής χριστιανοσύνης θα κυριαρχήσει στο κράμα της ιδεολογίας τους. Στο δια ταύτα όμως, οι οξείες εσωτερικές αντιθέσεις και οι ιμπεριαλιστικοί τυχοδιωκτισμοί θα μείνουν γραμμένοι στο DNA τους.
https://www.militaire.gr/