Φυσικά, μπορεί κάποιοι να το έχουν συνηθίσει, αλλά δεν παύει να είναι αγχωτικό να ακούς το παιδί σου να φτερνίζεται ή να βήχει — ειδικά όταν αυτό συμβαίνει ξανά και ξανά.
Πόσο συχνά είναι «φυσιολογικό» να αρρωσταίνει ένα παιδί
Σύμφωνα με τη δρ. Nipunie Rajapakse, παιδίατρο-λοιμωξιολόγο στην Mayo Clinic, τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει λόγος πανικού. Για παράδειγμα, το συχνό «μπούκωμα» είναι απολύτως φυσιολογικό στάδιο της ανάπτυξης του παιδικού ανοσοποιητικού συστήματος.
Τα μικρά παιδιά, ειδικά όσα πηγαίνουν σε παιδικό σταθμό ή σχολείο, μπορεί να αρρωσταίνουν μέχρι και 12 φορές τον χρόνο χωρίς αυτό να σημαίνει πρόβλημα υγείας. Κατά μέσο όρο, τα βρέφη και τα παιδιά προσχολικής ηλικίας παρουσιάζουν 7–8 ιώσεις ετησίως και κάθε επεισόδιο μπορεί να διαρκεί έως και δύο εβδομάδες.
Αυτό σημαίνει πως ένα παιδί μπορεί να είναι άρρωστο για μεγάλο μέρος του χρόνου και το ανοσοποιητικό του να λειτουργεί απολύτως φυσιολογικά. Οι ιοί που προκαλούν κοινό κρυολόγημα ή βήχα κυκλοφορούν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με έξαρση τους χειμερινούς μήνες, όταν περνάμε περισσότερο χρόνο σε κλειστούς χώρους όπου οι λοιμώξεις μεταδίδονται ευκολότερα.
Πότε χρειάζεται να ανησυχήσουμε
Οι γιατροί αρχίζουν να υποψιάζονται κάποια διαταραχή του ανοσοποιητικού όταν το παιδί χρειάζεται νοσηλεία κάθε φορά που αρρωσταίνει, χρειάζεται ενδοφλέβια αντιβιοτικά για να αναρρώσει ή παρουσιάζει λοιμώξεις σε ασυνήθιστα σημεία του σώματος, όπως το ήπαρ ή ο σπλήνας.
Επιπλέον, ορισμένα «καμπανάκια» περιλαμβάνουν:
- οκτώ ή περισσότερες ωτίτιδες μέσα σε έναν χρόνο,
- δύο ή περισσότερες σοβαρές ιγμορίτιδες,
- δύο πνευμονίες μέσα σε έναν χρόνο,
- συνεχή αποστήματα στο δέρμο ή σε όργανα του σώματος,
- επίμονες μολύνσεις στο στόμα ή αλλού (πχ. μυκητίαση) μετά την ηλικία του 1 έτους,
- οικογενειακό ιστορικό ανοσοανεπάρκειας.
Αντίθετα, οι επαναλαμβανόμενες ιώσεις ή ο βήχας που κρατά εβδομάδες χωρίς άλλες επιπλοκές σπάνια σημαίνουν κάτι σοβαρό.
Οι συχνότεροι «ένοχοι»
Η επαφή με πολλά παιδιά, όπως συμβαίνει σε παιδικούς σταθμούς ή σχολεία, αυξάνει την έκθεση σε νέους ιούς. Είναι αναμενόμενο ένα παιδί που ξεκίνησε πρόσφατα παιδικό σταθμό να περνά συνεχόμενες ιώσεις για μήνες.
Ο μύθος ότι «το κρύο αρρωσταίνει» ή ότι «το βρεγμένο μαλλί προκαλεί κρυολόγημα» έχει πλέον καταρριφθεί· οι ιώσεις μεταδίδονται αποκλειστικά από ιούς του αναπνευστικού, όχι από τη θερμοκρασία ή την υγρασία.
Διατροφή, θηλασμός και ανοσία
Η διατροφή παίζει ρόλο μόνο σε περιπτώσεις σοβαρού υποσιτισμού, κάτι σπάνιο στις ανεπτυγμένες χώρες. Κάποιες μελέτες δείχνουν ότι χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D ίσως συνδέονται με συχνότερες λοιμώξεις του αναπνευστικού, αλλά τα δεδομένα δεν είναι οριστικά.
Αν έχετε μωρό, ο θηλασμός προσφέρει αποδεδειγμένα οφέλη: το μητρικό γάλα περιέχει αντισώματα που προστατεύουν τα βρέφη από ιώσεις του αναπνευστικού και γαστρεντερίτιδες κατά τους πρώτους μήνες ζωής.
Ο ρόλος των εμβολίων και των αντιβιοτικών
Η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών για ιώσεις δεν βοηθά — οι περισσότερες ωτίτιδες ή ιγμορίτιδες υποχωρούν μόνες τους, ενώ η αλόγιστη λήψη μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες ή ανθεκτικά μικρόβια.
Αντίθετα, τα εμβόλια αποτελούν τον πιο αποτελεσματικό «σύμμαχο» του ανοσοποιητικού: το ετήσιο εμβόλιο γρίπης, το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου και οι επικαιροποιημένες δόσεις για COVID-19 προστατεύουν τα παιδιά από σοβαρές λοιμώξεις και επιπλοκές.
Τελικά, τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Το πιο σημαντικό, όπως τονίζει η δρ. Rajapakse, είναι η ψυχραιμία και η τακτική επικοινωνία με τον παιδίατρο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα «συνεχή» κρυολογήματα δεν δείχνουν αδύναμο ανοσοποιητικό, αλλά ένα σύστημα που μαθαίνει να αμύνεται.