Το πρόσφατο επεισόδιο που σημειώθηκε το βράδυ της Τρίτης (2/9/2025) στο Θρακικό Πέλαγος, στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στη Θάσο και..
τη Σαμοθράκη, μεταξύ τουρκικών και ελληνικών αλιευτικών δεν είναι το πρώτο. Θυμίζουμε ότι το προηγούμενο παρόμοιο επεισόδιο στην ίδια περιοχή είχαμε στις 28/01/2018. Επίσης επεισόδια ακόμη και με εμπλοκή τουρκικών ακταιωρών και πολεμικών πλοίων, στο Θρακικό, έχουν σημειωθεί πολλές φορές, αρχής γενομένης το 1978, όταν το αλιευτικό «ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ψ», μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα, σε απόσταση 4 ν.μ από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, εμβολίστηκε από Τούρκικη τορπιλάκατο και η Αλεξανδρούπολη θρήνησε για τον πνιγμό ενός 20χρονου παλικαριού, μέλους του πληρώματος του αλιευτικού.Από τότε η παρενόχληση των Ελλήνων αλιέων, στην άσκηση της αλιευτικής τους δραστηριότητας στο Θρακικό, είναι σχεδόν καθημερινή. Άλλοτε με έντονη παρουσία τουρκικών πολεμικών πλοίων και ακταιωρών και άλλοτε με τα τουρκικά αλιευτικά όχι μόνο να παρεμποδίζουν την αλιευτική δραστηριότητα των ελληνικών, αλλά και να αλιεύουν, χωρίς να υπόκεινται στους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις της ελληνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας που υπόκεινται τα ελληνικά.
Δυστυχώς, το θέμα αναδεικνύεται μόνο όταν προκύπτει και μόνο για λίγο. Άλλοτε μέσα από τα ΜΜΕ και άλλοτε από Επίκαιρες Ερωτήσεις στη Βουλή. Στη συνέχεια, «χάνεται» μέσα από ευχολόγια Υπουργών και ανταλλαγή… υπηρεσιακών απόψεων μεταξύ των συναρμοδίων Υπουργείων και Υπηρεσιών με στόχο την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων.… Έκτοτε «σιγή ιχθύος»…
Χαρακτηριστική είναι η έγγραφη απάντηση που δόθηκε στη Βουλή, το Μάιο του 2017, σε σχετική ερώτηση βουλευτού. Η απάντηση αναφέρει μεταξύ άλλων μέτρων για την αντιμετώπιση του προβλήματος και το γεγονός ότι επίκειται «προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος επιτήρησης και παρακολούθησης θαλάσσιας κυκλοφορίας Βορείου Αιγαίου» Δημόσιας δαπάνης ύψους 3,5 εκατ ευρώ το οποίο θα εγκατασταθεί στο λιμάνι Αλεξανδρούπολης.
Όμως τι πταίει και τι ακριβώς συμβαίνει και οι ναυμαχίες στο Θρακικό συνεχίζονται ;
Η μη επέκταση των χωρικών υδάτων
Οι άδειες αλιείας των επαγγελματικών σκαφών εκδίδονται σύμφωνα με το Β.Δ 666/1966 «Περί αδειών αλιευτικών σκαφών» και ισχύουν για την ‘Ελληνική επικράτεια’.
Ελληνική επικράτεια, στο Αιγαίο και στο Θρακικό, είναι η θαλάσσια περιοχή πλάτους 6 ναυτικών μιλίων που περιβάλει το ηπειρώτικο μέρος και τα νησιά μας. Είναι αυτό που καλείται αιγιαλίτιδα ζώνη ή χωρικά ύδατα. Στην έννοια του νησιού, σύμφωνα με την UNCLOS 82, περιλαμβάνονται οι νησίδες, οι βραχονησίδες και οι βράχοι δηλαδή και η Ζουράφα (λαδόξερα).Στη ζώνη αυτή, μπορούν να ασκούν αλιευτική δραστηριότητα οι Ελληνες ψαράδες.
Ο καθορισμός των χωρικών μας υδάτων στα 6 ναυτικά μίλια (1ν.μ = 1852 μ) υφίσταται από το 1936 με το Νόμο 360/1936. Δυστυχώς, τρεις φόρες απεμπολήσαμε το δικαίωμα επέκτασής τους στα 12 ναυτικά μίλια που ουσιαστικά θα απέκλειε τους Τούρκους από το Θρακικό.
(ι) Η δυνατότητα που μας έδινε το άρθρο 139 του Ν.Δ 187/1973 περί Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου – ΚΔΝΔ για την επέκτασή τους με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος ουδέποτε υλοποιήθηκε.
(ιι) Μετά από χρόνια «σιγής ιχθύος», για την επέκταση των χωρικών μας υδάτων από τα 6 στα 12 ν.μ, είχαμε νέα ευκαιρία για την επέκταση και αυτή τη φορά με διεθνή νομική κάλυψη από την ίδια την UNCLOS 82 ‘’Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας’’ την οποία κυρώσαμε με το Ν. 2321/1995.
Δυστυχώς στο κείμενο του νόμου προστέθηκε ‘’άρθρο δεύτερο’’ το οποίο αναφέρει : «Η Ελλάδα έχει το αναφαίρετο δικαίωμα κατ’ εφαρμογή του άρθρου 3 της κυρούμενης Συμβάσεως, να επεκτείνει σε οποιονδήποτε χρόνο το εύρος της χωρικής θάλασσας μέχρι αποστάσεως 12 ν.μ.». Άραγε πότε ;
(ιιι) Το θέμα της επέκτασης των χωρικών μας υδάτων, ήρθε στην επικαιρότητα πάλι τον Οκτώβριο 2018 με δηλώσεις του απερχόμενου τότε Ελληνα ΥΠ ΕΞ αλλά μόνο για το Ιόνιο. Με το Νόμο 4767/2021 έγινε επέκταση από τα 6 στα 12 ν.μ, στο Ιόνιο, από το βορειότερο σημείο της Περιφέρειας Ιονίων νήσων μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου.
Με την επέκταση των χωρικών μας υδάτων, μόνο στο Ιόνιο, αποδεχόμαστε, εμμέσως πλην σαφώς, τις θεωρίες της Τουρκίας περί «κυμαινόμενων χωρικών υδάτων» δηλαδή καθορισμού διαφορετικού εύρους χωρικών υδάτων κατά περίπτωση και περί «ειδικών συνθηκών» στο Αιγαίο με τα όσα αυτό συνεπάγεται.
Όμως, μια τέτοια αποδοχή, από την πλευρά της Ελλάδας, υποκρύπτει θανάσιμους κινδύνους. Τορπιλίζουμε από μόνοι μας, τη θεμελιώδη αρχή του διεθνούς, αλλά και του εσωτερικού δικαίου περί του αδιαιρέτου της κυριαρχίας του κράτους, σύμφωνα με την οποία «Τα όρια της Επικρατείας περιλαμβάνουν ολόκληρο το έδαφος της χώρας… αιγιαλίτιδα ζώνη…». Άλλη Ελλάδα θα έχουμε στο Ιόνιο, και... ολίγη Ελλάδα στο Θρακικό; Καταστρατηγούμε το άρθρο 4 παρ 1 και 2 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο «οι Έλληνες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου και έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις».
Η απουσία του Π.Ν από τη φύλαξη των θαλασσίων συνόρων
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’90 υπήρχε επιτήρηση του Θρακικού Πελάγους και των νησιών του Ανατ. Αιγαίου με περιπολίες από αντιτορπιλικό του Πολεμικού Ναυτικού (κωδική ονομασία ΞΙΦΙΑΣ).Στη συνεχεία το αντιτορπιλικό αντικαταστάθηκε με πυραυλάκατο ή κανονιοφόρο και από το 2000 καταργήθηκε αφού με το ΠΔ 242/1999 (άρθρο 1 παρ. δ) ‘’η αστυνόμευση των θαλασσίων συνόρων’’ ανατέθηκε στο Λιμενικό Σώμα, αρμοδιότητα την οποία δεν είχε με τα προϊσχύοντα (Ν.Δ 444/1970 και Π.Δ 259/1988).
Η ενέργεια αυτή ήταν βεβιασμένη καθώς τότε το Λιμενικό Σώμα (από το 2011 Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή) δεν είχε τα απαιτούμενα πλωτά μέσα. Αξιόμαχα σκάφη το Λιμενικό άρχισε να αποκτά λίγο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες 2004 και με κύρια αφορμή αυτούς. Η ενίσχυση του στόλου του συνεχίζεται ειδικά μετά το 2020.
Η στάση της Ε.Ε απέναντι στην Τουρκία και την παράνομη αλιεία
Στις 25 Ιανουαρίου 1983, η Ευρωπαϊκή Ένωση (Council Resolution No. 170/83) ζήτησε από όλα τα παράκτια κράτη της να δημιουργήσουν, από 1η Ιανουαρίου 1993, μια αλιευτική ζώνη 12 ν.μ. ανεξάρτητα εάν διέθεταν χωρικά ύδατα 6 ή 12 ν.μ.
Η Τουρκία αντέδρασε και ζήτησε από την Ε.Ε να μην υλοποιήσει αυτή τη ζώνη στην Μεσόγειο. Έτσι το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, στις 25 Οκτωβρίου 1990, κάλεσε στην Άγκυρα όλους τους πρέσβεις των κρατών μελών της ΕΕ εκτός από τον Έλληνα πρέσβη, για να διαμαρτυρηθεί για αυτή την απόφαση και να ζητήσει να μην ισχύει για την Μεσόγειο ! Δυστυχώς, η τότε κυβέρνηση όχι μόνο δεν παραπονέθηκε για τον αποκλεισμό του Έλληνα πρέσβη αλλά ούτε αντέδρασε στη θέση της Τουρκίας που έθιγε τα εθνικά κυριαρχικά μας δικαιώματα στο Αιγαίο. Έτσι η Ε.Ε αποδέχτηκε τα αίτημα της Τουρκίας και σήμερα βλέπουμε ξεκάθαρα τα τραγικά λάθη μας και την τεράστια ταλαιπωρία των ψαράδων μας.
***
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά από διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν το Φεβρουάριο του 2016, κατέληξε, στις 30 Μαρτίου 2017, στην υπογραφή της Διακήρυξης της Μάλτας, γνωστής ως «MedFish4Ever». Στη διάσκεψη της Μάλτας «MedFish4Ever», συμμετείχαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 8 κράτη μέλη (Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα, Σλοβενία, Κροατία, Ελλάδα, Κύπρος), 7 τρίτες χώρες (Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία, Αίγυπτος, Τουρκία, Αλβανία, Μαυροβούνιο), ο οργανισμός FAO, η Γενική Επιτροπή Αλιείας για τη Μεσόγειο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο της ΕΕ για τη Μεσόγειο.
Η Διακήρυξη αυτή, καθορίζει λεπτομερές πρόγραμμα εργασίας για τα επόμενα 10 χρόνια για τη διάσωση των ιχθυαποθεμάτων της Μεσογείου και την προστασία του περιβαλλοντικού και οικονομικού πλούτου της.
Η Διακήρυξη υπεγράφη από τους εκπροσώπους των αρμόδιων υπουργείων των χωρών. Για την Ελλάδα υπέγραψε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ Ευάγγελος Αποστόλου και για την Τουρκία ο Γενικός Διευθυντής του αντίστοιχου Υπουργείου, Mustafa Altug Atalay.
Με την υπογραφή αυτή, το ζήτημα της ειρηνικής συνύπαρξης Ελλήνων και Τούρκων αλιέων στο Θρακικό, απέκτησε πολιτική διάσταση και έπαψε να αποτελεί αντικείμενο διαχείρισης απλά σε επίπεδο Λιμενικών Αρχών και παρουσίας ή μη πολεμικών πλοίων στην περιοχή.
Δυστυχώς και αυτή ήταν μια απλή Διακήρυξη χωρίς κανένα πρακτικό αποτέλεσμα.
***
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, από τις αρχές του 2023, με αφορμή επεισόδιο στο Φαρμακονήσι, ζήτησε από την Ε.Ε., εφόσον η γειτονική χώρα συνεχίσει την παράνομη πρακτική της, να λάβει μέτρα τα οποία θα της επιβάλουν οικονομικό κόστος με την εφαρμογή του Κανονισμού (1005/2008) για την καταπολέμηση της Παράνομης Λαθραίας και Άναρχης αλιείας, ο οποίος προβλέπει ότι εάν δεν συμμορφώνεται μια τρίτη χώρα, χαρακτηρίζεται ως «μη συνεργαζόμενη» και μπορούν να απαγορευθούν τα προϊόντα αλιείας της στην αγορά της Ε.Ε.
Δυστυχώς και σε αυτή την περίπτωση δεν είχαμε κανένα πρακτικό αποτέλεσμα.
***
Σε ερώτηση Έλληνα ευρωβουλευτή στο Ευρωκοινοβούλιο, τον Ιούλιο του 2025, για την παράνομη δραστηριότητα τουρκικών αλιευτικών εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, η απάντηση που έλαβε ανέφερε μεταξύ άλλων ότι « Η Ε.Ε επιδιώκει σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο καθώς και σχέσεις συνεργασίας με την Τουρκία, για καλή γειτονία, τον σεβασμό του διεθνούς δικαίου και της κυριαρχίας στο πλαίσιο της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Η Επιτροπή Αλιείας παροτρύνει συνεχώς την Τουρκία να ευθυγραμμίσει τον έλεγχο της αλιείας με τα πρότυπα της Ε.Ε και να συνεργαστεί εποικοδομητικά στις έρευνες. Η Επιτροπή έχει επίσης τονίσει στην Τουρκία τη σημασία της κύρωσης της UNCLOS».
Δηλαδή αοριστολογίες.
***
Πρόσφατα (4/9/2025) θεωρήθηκε ως σημαντική επιτυχία για την Ελλάδα και την Κύπρο η υπερψήφιση τροπολογίας Ελληνα ευρωβουλευτή στην Επιτροπή Αλιείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καθώς προστέθηκε ρητή αναφορά στην Ελλάδα και την Κύπρο ως περιοχές της Μεσογείου που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο από παράνομες, αδήλωτες και άναρχες αλιευτικές δραστηριότητες τρίτων χωρών. Η αρχική διατύπωση αφορούσε αποκλειστικά περιοχές γύρω από τη Μάλτα, τη Σικελία και τη Σαρδηνία.
Αναμφισβήτητα είναι θετική και επαινετεα η παρέμβαση του Ελληνα ευρωβουλευτή αλλά και πάλι θα περιμένουμε να έχουμε απτά αποτελέσματα.
Περιμένουμε για μια ακόμη φορά, η Ε.Ε να αποδείξει εμπράκτως την αλληλεγγύη της προς ένα κράτος-μέλος της, το οποίο σε σχεδόν καθημερινή βάση αντιμετωπίζει αμφισβήτηση της εθνικής του κυριαρχίας και απειλές πολέμου και μέσα από την παράνομη αλιευτική δραστηριότητα των γειτόνων μας.
Ακόμα περιμένουμε…
https://www.pentapostagma.gr/