Η επιστολή λειτούργησε ως σπίθα σε ένα πεδίο που παραμένει ευαίσθητο μετά τις πρόσφατες προσπάθειες συνεννόησης των δύο κυβερνήσεων.
Στο επίκεντρο μιας νέας ενεργειακής έντασης βρίσκεται το φιλόδοξο έργο του ηλεκτρικού καλωδίου Great Sea Interconnector (GSI), η διασύνδεση που φιλοδοξεί να ενώσει ηλεκτρικά Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ. Αφορμή στάθηκε μια επιστολή του ΑΔΜΗΕ προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ), η οποία άνοιξε νέο κύκλο αντιδράσεων στη Λευκωσία και κινητοποίησε τον κυβερνητικό μηχανισμό στην Αθήνα.
Η επιστολή, με την οποία ο ελληνικός Διαχειριστής ζητά την αναγνώριση των πραγματικών δαπανών που έχει ήδη πραγματοποιήσει για το έργο, λειτούργησε ως σπίθα σε ένα πεδίο που παραμένει ευαίσθητο μετά τις πρόσφατες προσπάθειες συνεννόησης των δύο κυβερνήσεων.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, ο ΑΔΜΗΕ έχει μέχρι σήμερα πραγματοποιήσει δαπάνες ύψους περίπου 250 εκατ. ευρώ, ενώ η ΡΑΕΚ αναγνωρίζει προς το παρόν 82 εκατ. ευρώ. Η ελληνική πλευρά υποστηρίζει ότι η επιστολή κατατέθηκε εντός των θεσμικών διαδικασιών και αφορά την τεκμηρίωση των επενδυτικών στοιχείων του έργου. Από την κυπριακή πλευρά, η ενέργεια αυτή αντιμετωπίστηκε ως αμφισβήτηση του πλαισίου καταβολών που προβλέπει ετήσια συνεισφορά 25 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο λειτουργεί ως ανώτατο όριο πληρωμών.
Η εξέλιξη οδήγησε σε έκτακτη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου, με τη συμμετοχή του πρωθυπουργού και της ηγεσίας του υπουργείου Ενέργειας, καθώς και της διοίκησης του ΑΔΜΗΕ. Αντικείμενο της σύσκεψης ήταν η αξιολόγηση των γεγονότων και ο συντονισμός των ενεργειών ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω όξυνση.
Στη Λευκωσία, η δημοσιοποίηση της επιστολής προκάλεσε κινητοποίηση κυβερνητικών παραγόντων και δημόσιες τοποθετήσεις για την ανάγκη διαφάνειας και συνέχειας του έργου. Κυπριακές πηγές ανέφεραν ότι το θέμα αφορά αποκλειστικά τη διαδικασία έγκρισης των δαπανών από τη ΡΑΕΚ, η οποία λειτουργεί ανεξάρτητα και αναφέρεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι το ζήτημα δεν επηρεάζει τη διακρατική συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου.
Η νέα αυτή εμπλοκή καταγράφεται λίγες μόλις εβδομάδες μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη – Χριστοδουλίδη στη Νέα Υόρκη, όπου είχε επιβεβαιωθεί η κοινή δέσμευση των δύο κυβερνήσεων για την προώθηση του GSI. Η πρόσφατη αναταραχή καταδεικνύει ότι, παρά τη διακηρυγμένη πολιτική στήριξη, παραμένουν ανοιχτά τα ζητήματα που αφορούν τον καταμερισμό κόστους και τον μηχανισμό πληρωμών.
Το έργο Great Sea Interconnector έχει χαρακτηριστεί Έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI), καθώς στοχεύει στη διασύνδεση των ηλεκτρικών δικτύων Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. Με την ολοκλήρωσή του, η Κύπρος θα παύσει να αποτελεί τη μοναδική ευρωπαϊκή χώρα χωρίς ηλεκτρική σύνδεση με το ηπειρωτικό σύστημα, γεγονός που εκτιμάται ότι θα ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού και θα μειώσει το ενεργειακό κόστος.
Η απόφαση της ΡΑΕΚ να αναγνωρίσει προς το παρόν μόνο μέρος των εξόδων και να επανεξετάσει το υπόλοιπο μετά το 2030 δημιουργεί πρακτικές δυσκολίες ως προς τη χρηματοοικονομική παρακολούθηση του έργου. Η πλευρά του ΑΔΜΗΕ επιδιώκει την πλήρη αποτύπωση των επενδύσεων που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, ώστε να εξασφαλιστεί η συνέπεια των διαδικασιών και η ομαλή ροή των εργασιών.
Αν δούμε την υπόθεση ψύχραιμα, το βέλτιστο βήμα για να ξεμπλοκάρει η κατάσταση γύρω από το Great Sea Interconnector είναι να επανέλθει το ζήτημα στο θεσμικό και τεχνικό του επίπεδο — εκεί όπου πραγματικά ανήκει — και να αποσυνδεθεί από πολιτικές δηλώσεις και επικοινωνιακές σκοπιμότητες.