Τα γιορτινά της φορά η συμπρωτεύουσα λόγω της τριπλής γιορτής που ξεκινά σήμερα
.....
με την γιορτή του Αγίου Δημητρίου και την απελευθέρωση της πόλης από τους Οθωμανούς και κορυφώνεται με τους εορτασμούς της επετείου του ΟΧΙ και την μεγάλη στρατιωτική παρέλαση. .....
Πώς όμως γράφτηκε το έπος των Βαλκανικών Πολέμων που οδήγησε στην ενσωμάτωση της πόλης στο ελληνικό κράτος; Στις αρχές του 2οου αιώνα κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι η «πτωχή, πλην τίμια Ελλάς» του 1893 και του «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» ήταν έτοιμη να εξορμήσει με τους Βαλκάνιους Συμμάχους της κατά των Οθωμανών.
Τον Μάιο του 1912, έχοντας αναδιοργανώσει το στράτευμα και έχοντας μια πλεονασματική οικονομία, η Ελλάδα ήταν έτοιμη να υλοποιήσει τη Μεγάλη Ιδέα εκμεταλλευόμενη το διεθνές γεωπολιτικό πλαίσιο.
Φυσικά ο δρόμος προς την Κωνσταντινούπολη περνούσε μέσα από τη Θεσσαλονίκη, την πάλαι ποτέ συμβασιλεύουσα και ένα από τα μεγαλύτερα εμπορικά και πνευματικά κέντρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εκτός όμως από σπουδαίος εμπορικός κόμβος η Θεσσαλονίκη ήταν μια πραγματικά κοσμοπολίτικη πόλη.
Κυρίαρχη θέση στη ζωή της πόλης είχε η εβραϊκή κοινότητα. Οι Σεφαρδίτες Εβραίοι με καταγωγή από την Ισπανία, είχαν εγκατασταθεί από το 15ο αιώνα και αποτελούσαν την πλειονότητα του πληθυσμού. Ακολουθούσαν οι Τούρκοι και οι Έλληνες.
Ενώ οι μάχες του Α' Βαλκανικού έχουν ξεκινήσει και ο ελληνικός στρατός προελαύνει νικηφόρος από τη Θεσσαλία προς τη Μακεδονία και την Ήπειρο, σημειώνεται και η πρώτη μεγάλη ρήξη μεταξύ του Ελευθέριου Βενιζέλου και του διαδόχου Κωνσταντίνου- ο οποίος ήταν και αρχιστράτηγος του στρατεύματος. Ο Βενιζέλος προέκρινε την κατάληψη της Θεσσαλονίκης προκειμένου να προλάβει ενδεχόμενη προέλαση των Βουλγάρων που θα δημιουργούσε τετελεσμένα.
Αντίθετα, ο διάδοχος του ελληνικού θρόνου είχε διαφορετική άποψη. Ο Κωνσταντίνος θεωρούσε πως έπρεπε να προελάσουν στο Μοναστήρι, το οποίο είχε συμπαγή ελληνικό πληθυσμό σε αντίθεση με τη Θεσσαλονίκη και θα εξασφάλιζε μια πλούσια ενδοχώρα για την ελληνική Μακεδονία. Αυτή η σύγκρουση ήταν και το πρώτο «θερμό επεισόδιο» στη σχέση των δύο αντρών, η οποία θα κλιμακωνόταν το 1915 σε αυτό που θα μείνει γνωστό στην Ιστορία ως «Εθνικός Διχασμός».
Παροιμιώδης είναι η συνομιλία των δύο αντρών δια των τηλεγραφημάτων, με τον Κωνσταντίνο να γράφει πως «Ο στρατός δεν θα οδεύση κατά της Θεσσαλονίκης. Εγώ έχω καθήκον να στραφώ κατά του Μοναστηρίου, εκτός αν μου το απαγορεύετε», και τον Βενιζέλο να απαντά με πρωτοφανή τρόπο «Σας το απαγορεύω!»
Μετά τη δραματική διάβαση του ποταμού Αξιού, ο ελληνικός στρατός μπαίνει στη Θεσσαλονίκη και ο διάδοχος διαπραγματεύεται τους όρους παράδοσης της πόλης. Ωστόσο ο διοικητής της Θεσσαλονίκης, Ταξίμ Πασάς κωλυσιεργεί για μέρες. Η κρίση Βενιζέλου-Κωνσταντίνου κλιμακώνεται επικίνδυνα και ο Βενιζέλος καθιστά υπέυθυνο τον διάδοχο σε περίπτωση που υπάρξει ενδεχόμενη απώλεια της πόλης.
Τελικά την νύχτα της 26ης προς 27η Οκτωβρίου υπογράφεται το πρωτόκολλο παράδοσης της πόλης, ο Ταξίμ Πασάς λέει το ιστορικό «από τους Έλληνες την πήραμε, στους Έλληνες θα την παραδώσουμε» και ο ελληνικός στρατός εισέρχεται πανηγυρικά στην πόλη, ανήμερα της γιορτής του πολιούχου της Αγίου Δημητρίου.
Έναν αιώνα αργότερα, η Θεσσαλονίκη δεν θυμίζει πολλά από την πόλη που κατέλαβε ο ελληνικός στρατός. Η μεγάλη πυρκαγιά του 1916 κατέστρεψε το ιστορικό της κέντρο, ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος αφάνισε σχεδόν την εβραϊκή κοινότητα και τη θέση της πήραν συμπαγείς προσφυγικοί πληθυσμοί από τη Μικρά Ασία. Ο εθνικισμός, ο επαρχιωτισμός και η ξενοφοβία που επικρατούν της στερούν τη δυνατότητα να παίξει ένα σημαντικό εμπορικό ρόλο στην περιοχή. Το τελευταίο διάστημα όμως κάτι φαίνεται να αλλάζει με τη Θεσσαλονίκη να ανακτά τον παλαιό της ρόλο και να συγκεντρώνει το τουριστικό και επενδυτικό ενδιαφέρον. Ας ελπίσουμε να βρει σύντομα τη θέση που της αξίζει.
koolnews.gr