Τουλάχιστον περίεργη είναι η κατάσταση που καταγράφεται τα τελευταία 24ωρα στη Ρωσία, με τους αναλυτές να παρουσιάζονται εξαιρετικά μπερδεμένοι και εμφανώς ανήσυχοι, αφού διάφορα «σημάδια» που εκπέμπονται από τη Μόσχα, παραπέμπουν σε ψυχολογικό παίγνιο της εμβέλειας αυτών που παιζόντουσαν
Το πρώτο ανησυχητικό σημάδι ήταν η «εξαφάνιση» του Βλαντιμίρ Πούτιν. Την Τετάρτη έπρεπε σύμφωνα με το πρόγραμμα να παραβρεθεί σε υπογραφή συμφωνίας με τον ηγέτη της Νότιας Οσετίας. Η συνάντηση ακυρώθηκε. Σήμερα, αναμενόταν να μεταβεί στην πρωτεύουσα του Καζακστάν, την Άστανα, για μια σύνοδο της Ευρασιατικής Ένωσης, για να συναντηθεί με τους προέδρους του Καζακστάν και της Λευκορωσίας. Η μετάβασή του ακυρώθηκε.
Και σα να μην έφτανε αυτό, εκδόθηκε ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία ο Πούτιν ασθενούσε. Η ακύρωση της μετάβασης επιβεβαιώθηκε και από ρωσικής πλευράς, όχι όμως και η ασθένεια του Ρώσου προέδρου και μάλιστα με δήλωση του εκπροσώπου του στο Κρεμλίνο, του Ντμίτρι Πεσκόφ! Ακόμα πιο παράξενο ήταν η αναφορά του Πεσκόφ ότι η απόφαση ελήφθη «από την ηγεσία», όχι «από τον πρόεδρο», όπως συνήθως αναφέρεται.
Σύμφωνα με το Stratfor, το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων «Vzglad» έκανε λόγο για υπερφορτωμένο πρόγραμμα. Όμως, όλη την προηγούμενη εβδομάδα το πρόγραμμα του Πούτιν ήταν ασυνήθιστα ελαφρύ, ενώ οι συναντήσεις ανακοινώνονταν μόνο αφού είχαν ολοκληρωθεί. Η φημολογία στη ρωσική πρωτεύουσα και διεθνείς «κύκλους», οδήγησε το Κρεμλίνο στην απόφαση να αποδεσμεύσει φωτογραφία, η οποία έδειχνε τον Πούτιν να συναντά τον κυβερνήτη της ρωσικής επαρχίας Καρέλια.
Σε ανάλυση του Stratfor, η αμηχανία είναι εμφανής. Είναι μεν παράξενα όλα τα προαναφερθέντα, είναι όμως εξίσου περίεργο το ότι το Κρεμλίνο δεν έκανε και κάτι σημαντικό για να καθησυχάσει την ανησυχία για το τι γινόταν ο Πούτιν. Μπορεί να δήλωσε ότι δεν ασθενεί, όμως δεν πρόσφερε και κάποια εναλλακτική ερμηνεία για τις επίσης παράξενες ακυρώσεις!
Στους αναλυτές του Stratfor, όλα τα ανωτέρω, θυμίζουν την παλιά καλή εποχή όπου ευημερούσαν οι… Κρεμλινολόγοι! Τότε που άπαντες έψαχναν για το παραμικρό σημάδι που έστελνε η σοβιετική ηγεσία για να ενημερώσει έμμεσα περί του τι γινόταν, όταν το αποφάσιζε.
Παραπέμπει μάλιστα και στο παράδειγμα της απουσίας του Λαβρέντι Μπέρια από τα μπαλέτα Μπολσόι, μόλις πέθανε ο Στάλιν, όπου μετέβη όλη η ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης. Αυτό έγινε για να επισημανθεί η απουσία του επικεφαλής της προδρόμου της KGB, μυστικής αστυνομίας NKVD, η οποία ήταν τελικά απουσία από την ίδια τη ζωή, αφού είχε εκτελεστεί…
Η μεταφορά στη σημερινή κατάσταση προφανώς φλερτάρει με τα σενάρια αποσταθεροποίησης στο Κρεμλίνο, εξαιτίας του σκληρού πολέμου μεταξύ των φραξιών. Τις παλιές καλές ημέρες, πριν ενσκήψει η οικονομική κρίση, όλοι ήταν χαρούμενοι, αφού είχαν εξασφαλίσει το φέουδό τους στην οικονομία της χώρας και πορεύονταν.
Όταν όμως μειώνεται η «πίτα» και πρέπει να μοιραστεί σε περισσότερα «στόματα», οι πιο «λαίμαργοι» αρχίζουν τη γκρίνια, ενώ η προσπάθεια να αποσπάσουν μεγαλύτερο μέρος της, οδηγεί σε σκληρές συγκρούσεις. Ο «μέγας διαιτητής» πρέπει να έχει αρκετή ισχύ να ισορροπήσει τα πράγματα. Κάπου εκεί, πάνω στη σύγκρουση, συνέβαιναν παραδοσιακά επί Σοβιετικής Ένωσης «ατυχήματα» και άλλαζαν οι ηγεσίες.
Η ιστορική αναφορά δεν υπονοεί ότι ο Πούτιν αντιμετωπίζει παρόμοιο πρόβλημα, όμως είναι και ένα ενδεχόμενο που πάντα βρίσκεται στο πίσω μέρος του μυαλού των αναλυτών. Επιστρέφοντας όμως στα του σήμερα, υπάρχει άλλη μια αξιοσημείωτη εξέλιξη, η οποία θα μπορούσε να συνδέεται με το μυστήριο. Αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από την ανακοίνωση της παρουσίας του ισχυρού υπουργού Άμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού στην Κριμαία, μαζί με τον επικεφαλής της πανίσχυρης FSB και άλλους αξιωματούχους του τομέα ασφάλειας.
Όλα τα ανωτέρω είναι πιθανό να συνδέονται με κάποιον τρόπο, μπορεί όμως και να μη συνδέονται! Είναι σαφές ότι άπαντες κοιτούν με ενδιαφέρον προς το Κρεμλίνο αναμένοντας για περισσότερα σημάδια που θα επιτρέψουν την καλύτερη αξιολόγηση της κατάστασης και την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.
Φήμες για την υγεία του Πούτιν είχαν υπάρξει και στο παρελθόν. Όπως αληθές είναι ότι ο Ρώσος πρόεδρος εργάζεται πολύ. Πως αλλιώς θα μπορούσε ένας πρόεδρος μιας αχανούς και συγκεντρωτικής χώρας άλλωστε. Θα μπορούσε όμως όλα τα ανωτέρω να είναι μέρος μιας σκόπιμης ενέργειας από την πλευρά της Μόσχας για να κρατά τους αντιπάλους στη Δύση σε αγωνία, να πρόκειται για ένα ψυχολογικό παιχνίδι, χωρίς να είναι προς το παρόν ορατός ο στόχος.
Σήμερα το πρωί όμως, η βρετανική εφημερίδα «The Independent» φιλοξενεί δημοσίευμα για τοενδεχόμενο μεταφοράς στη χερσόνησο της Κριμαίας πυρηνικών όπλων. Η Ρωσία λεχει αναφέρει ότι διατηρεί το δικαίωμα να το πράξει, αν και μάλλον αν γίνει κίνηση θα αφορά υποστρατηγικά βαλλιστικά συστήματα με δυνατότητα μεταφοράς μη συμβατικών κεφαλών. Εάν το κάνει, πέραν του ότι – θεωρητικά – θα έχει αυξήσει δυσανάλογα το κόστος δυνητικής απόπειρας στρατιωτικής ανακατάληψης.
Δεν μπορεί κανείς να μην παρατηρήσει όμως, ότι η Κριμαία θα είναι πολύ πιο κοντά στην Ανατολική και την Κεντρική Ευρώπη, πέραν του ότι φιλοξενεί τον στόλο της Μαύρης Θάλασσας (Σεβαστούπολη). Η περιοχή έχει εξ ορισμού αποκτήσει τεράστιο στρατηγικό ενδιαφέρον, δεδομένης της παρουσίας εκεί της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας που είναι μέλη του ΝΑΤΟ, ενώ τις ημέρες αυτές, πλοία αμερικανικά, καναδέζικα, ιταλικά, γερμανικά, ενώθηκαν με τα τουρκικά, τα βουλγαρικά και τα ρουμανικά, σε ναυτική άσκηση στην περιοχή.
Ασφαλώς εκεί βρίσκεται και η Τουρκία, η οποία βέβαια θα έχει ως προτεραιότητα να κρατηθεί μακριά από κάθε σύγκρουση ανατολής-δύσης, επιχειρώντας να μεγιστοποιήσει τα οφέλη για την ίδια. Το ότι θα θεωρηθεί από πολλούς βέβαια, ως «Δούρειος Ίππος» στην Ατλαντική Συμμαχία – και η Ρωσία θα κάνει τα πάντα γι’ αυτό, στο πλαίσιο του «διαίρει και βασίλευε» – ενώ το στρατηγικό αδιέξοδο της Τουρκίας θα μεγιστοποιείται. Πιθανή απόλυτη συμπαράταξη στο πλαίσιο της Ατλαντικής Συμμαχίας, θα την εξέθετε σε κινδύνους έναντι της ρωσικής ισχύος, εκτός κι αν η Άγκυρα θεωρήσει, ότι η ώρα έχει έρθει για να ανακτήσει τη γεωστρατηγική σημασία της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, η οποία της έδινε μεγάλα περιθώρια κινήσεων και αυθαιρεσιών, ένα κεφαλαιώδες ζήτημα και για την ελληνική εξωτερική και αμυντική πολιτική.
Επιστρέφοντας όμως στο κεντρικό ζήτημα του σημερινού σημειώματος, θα είχε ενδιαφέρον να παρατηρηθεί, εάν η παρουσία τόσων ισχυρών Ρώσων αξιωματούχων του τομέα άμυνας και ασφάλειας στην Κριμαία σχετίζεται με πιθανή μεταφορά εκεί μέρους του πυρηνικού οπλοστασίου, μια κίνηση αρκούντως σοβαρή για να μπορεί – θεωρητικά πάντα – να συνδέεται με την «εξαφάνιση» Πούτιν.
Οριστικό συμπέρασμα δεν μπορεί να εξαχθεί. Τα δεδομένα είναι ότι η κατάσταση στην περιοχή δεν έχει σταθεροποιηθεί και ίσως η αποστολή κάποιων – δευτερεύουσας σημασίας έστω – οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία, θα μπορούσε να δίνει το πρόσχημα για νέα ρωσικά τετελεσμέναστην περιοχή. Βέβαια, όλα αυτά μπορεί να εξηγούν ή να μην εξηγούν τα της «εξαφάνισης» Πούτιν, την παρουσία ή την απουσία εσωτερικών εξελίξεων στη Μόσχα.
Εν ολίγοις, το παρόν σημείωμα δεν μπορεί να καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα. Οι επιμέρους όμως παρατηρήσεις έδειχναν σοβαρές για να αγνοηθούν. Τα δε συμπεράσματα, όπως κι αν διαμορφωθούν στο μέλλον, θα έχουν σημασία για τις εσωτερικές ρωσικές ή τις διεθνείς ισορροπίες.
Οπότε, το ασφαλέστερο των συμπερασμάτων, είναι η ανάγκη να εστιάσουμε την προσοχή μας στην περιοχή, έως ότου ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Ασφαλώς, το ενδεχόμενο επανεμφάνισης του Πούτιν και επαναφοράς σε ρυθμούς… «business as usual», πάλι θα έχει ενδιαφέρον, στο βαθμό που θα επιβεβαιώνει όσα αναφέρθηκαν παραπάνω για τα ψυχολογικά παιχνίδια της ρωσικής ηγεσίας με τη Δύση.
http://www.defence-point.gr/news/?p=124582