Tην ώρα που η Ελλάδα βρίσκεται σε περιδίνηση τα κυριότερα και παλαιότερα της εξωτερικής της πολιτικής γνωρίζουν πρωτοφανή κινητικότητα.
Ήδη έρχονται στο φώς πληροφορίες για επικείμενο νέο δημοψήφισμα – όχι στην Ελλάδα, αλλά στη Κύπρο, με αντικείμενο αυτή τη φορά την επανένωση του νησιού.
Τις πληροφορίες διοχέτευσε στις 2 Ιουλίου στην εφημερίδα Hürriyet τουρκική κυβερνητική πηγή, τοποθετώντας τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος αυτού (ταυτόχρονη και για τις δύο κοινότητες) στις αρχές του 2016 – δώδεκα ολόκληρα χρόνια μετά το αποτυχημένο προηγούμενο του Σχεδίου Ανάν.
«Βρισκόμαστε στο κατώφλι σημαντικών εξελίξεων” δήλωσε η εν λόγω μη κατονομαζόμενη πηγή, αναγνωρίζοντας ότι οι συνομιλίες των ηγετών των δύο κοινοτήτων, Νίκου Αναστασιάδη και Mustafa Akıncı έχουν εισέλθει σε ουσιαστική φάση και προχωρούν με ταχείς ρυθμούς.
Αν οι Ελληνοκύπριοι παραιτηθούν από την ιδέα ότι η Κύπρος αποτελεί «ελληνικό νησί” και επικεντρώσουν στην προοπτική της συνομοσπονδίας δύο ισότιμων συνιστώντων κρατών, η επίλυση του Κυπριακού θα προκύψει πολύ γρήγορα, πρόσθεσε η πηγή της Hürriyet – προσθέτοντας ότι σε αντίθετη περίπτωση το status quo «δεν μπορεί να διαρκέσει άλλα 50 χρόνια” και ότι «αυτή είναι η κατάσταση πνευμάτων και στον ΟΗΕ”. Συνεπώς οι δύο πλευρές θα πρέπει τότε να συνομιλήσουν για ένα φιλικό διαζύγιο.
Πρόκειται περισσότερο για διαπραγματευτική απειλή – διότι, όπως προστίθεται στο ίδιο δημοψήφισμα, η Άγκυρα επενδύει πολλά στην εξομάλυνση των σχέσεών της με την Ελλάδα, την Ε.Ε. και τη Δύση συνολικά από μία επίλυση του Κυπριακού, ενώ προσβλέπει και στην οικονομική συνεργασία με τις χώρες της ανατολικής Μεσογείου για τους υδρογονάνθρακες της θαλάσσιας περιοχής της Κύπρου και του Ισραήλ.
Σε κάθε περίπτωση, η συνάντηση που είχαν οι Νίκος Αναστασιάδης και Mustafa Akıncı την περασμένη Δευτέρα (με νέο ραντεβού για τις 10 του μηνός) και οι επαφές που έχουν ενδιαμέσως, με ρυθμό τρεις φορές την εβδομάδα, οι διαπραγματευτές των δύο πλευρών χαρακτηρίζονται «παραγωγικές”. Μάλιστα ο ειδικός σύμβουλος του Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό Espen Barth Eide έκανε λόγο για εποικοδομητικό κλίμα και διαπίστωσε πρόοδο στα κεφάλαια της διακυβέρνησης, του περιουσιακού και των κριτηρίων του εδαφικού.
Μάλιστα ο Τουρκοκύπριος ηγέτης πραγματοποίησε τριήμερη επίσκεψη στις Βρυξέλλες, όπου έγινε δεκτός από τους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών και ενώ η τουρκοκυπριακή πλευρά αποδέχθηκε την εμπλοκή της Ε.Ε. στις συνομιλίες, την οποία θα εγκαινιάσει επισήμως στη Λευκωσία ο πρόεδρος της Κομισιόν Jean-Claude Juncker.
Όλα αυτά σε μία συγκυρία κατά την οποία τα ελλαδικά διχαστικά φαινόμενα δείχνουν να εξάγονται και στη Μεγαλόνησο, με την αντιπολίτευση να καταγγέλλει τον Κύπριο υπουργό Οικονομικών ότι δεν υπερασπίστηκε τον Έλληνα ομόλογό του στο επεισοδιακό Eurogroup του περασμένου Σαββάτου και με τον Χάρη Γεωργιάδη να απαντά ότι «μέσα σε αυτό το πολύ ζοφερό σκηνικό που έχει διαμορφωθεί δυστυχώς για την Ελλάδα η Κύπρος ευτυχώς ακολουθεί τη δική της πορεία σταθεροποίησης” (άρση των capital controls του 2013, έξοδος στις αγορές, θετικός ρυθμός ανάπτυξης), ενώ ο Αβέρωφ Νεοφύτου του ΔΗΣΥ τόνισε ότι δεν φταίει η Κύπρος που η Ελλάδα είναι εκτός αγορών,
Σημειωτέον, ότι τυχόν επιτυχής ολοκλήρωση των δικοινοτικών συνομιλιών συνεπάγεται σύγκληση πολυμερούς διεθνούς διάσκεψης για την επίλυση του ακανθώδους ζητήματος των διεθνών εγγυήσεων – όπου η ελληνική πλευρά θα έχει μεγάλη ανάγκη διεθνών συμμαχιών.
«Συγκεκριμένη πρόταση» για την ονομασία
Αλλά και στο ζήτημα της ονομασίας της πΓΔΜ ενδέχεται να κυοφορούνται εκπλήξεις.Ο ηγέτης του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Κόμματος Αλβανών (DPA), Menduh Thaçi δήλωσε ότι κατά τις αλλεπάλληλες συσκέψεις των ηγετών των τεσσάρων κυριότερων κομμάτων της γειτονικής χώρας για την επίλυση της πολιτικής κρίσης, παρουσία και μεσολαβητών της Ε.Ε. και των ΗΠΑ, διεξάγονται διεξάγονται παράλληλα και διαπραγματεύσεις για το ζήτημα της ονομασίας. Πρόσθεσε μάλιστα ότι στο τραπέζι βρίσκεται συγκεκριμένη πρόταση, αλλά ο ίδιος έκρινε ότι εναπόκειται σε άλλους να τη δημοσιοποιήσουν.
Το κόμμα του πρωθυπουργού Nikola Gruevski διέψευσε ανακοινώνοντας ότι «στις συνομιλίες που συμμετέχει το VMRO-DPMNE, μέχρι στιγμής δεν υπήρξε πρόταση για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας». Γίνεται όμως σαφές ότι για το αλβανικό στοιχείο της γειτονικής χώρας, που δεν έχει τις εθνικές ευαισθησίες των Σλάβων συμπολιτών και επείγεται για απεμπλοκή της ευρω-ατλαντικής προοπτικής της πΓΔΜ, η διατήρηση της εύθραυστης (όπως απέδειξε και η τελευταία κρίση) συνοχής του κράτους συμβαδίζει με την εξασφάλιση κάποιας επίλυσης του ζητήματος της ονομασίας. Η οποία προφανώς συζητείται ήδη σε ανεπίσημους διαύλους – χωρίς να είναι σαφές αν η Αθήνα είναι ενήμερη.
Kώστας Ράπτης/capital.gr