Την Πέμπτη το βράδυ κατατέθηκε στο Βουλή το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού για την «Κύρωση Συμφωνίας» με το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης για τη συλλογή 161 πολύ σημαντικών ευρημάτων του Πρωτοκυκλαδικού Πολιτισμού. Μια μέρα μετά, τον γύρο των διεθνών και ελληνικών ΜΜΕ έκανε η είδηση ότι ο Εισαγγελέας του Μανχάταν έχει εκδώσει σε ένα χρόνο έξι εντάλματα για την κατάσχεση εκθεμάτων από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, ως αντικειμένων παράνομης διακίνησης. Τα αντικείμενα επιστρέφονται στις χώρες από όπου έχουν εξαχθεί παράνομα.
Ο ελληνικής καταγωγής Αμερικανός βοηθός Εισαγγελέα στο Μανχάταν Μάθιου Μπόγδανος, πολυβραβευμένος για τη δράση του ενάντια στην αρχαιοκαπηλία και συγγραφέας του βιβλίου «Οι κλέφτες της Βαγδάτης», είναι η «ψυχή» πίσω από τις υποθέσεις εξιχνίασης της αρχαιοκαπηλίας στη Νέα Υόρκη, όπου καταλήγουν πολλά από τα αντικείμενα τέχνης. Αυτός ήταν ο ιθύνων νους και πίσω από την εξιχνίαση των παράνομων διαδρομών αρχαιοτήτων που οδήγησαν τον δισεκατομμυριούχο αμερικανό συλλέκτη Στάινχαρντ στη φάκα των διωκτικών αρχών της Ν. Υόρκης. Ο 81χρονος Στάιχαρντ, που μάλιστα ως «δωρητής» έχει αίθουσα με το όνομά του στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, αναγκάστηκε τελικά να επιστρέψει 180 αντικείμενα που είχαν κλαπεί από 11 χώρες, ενώ του επιβλήθηκε ισόβια απαγόρευση να ασχολείται με την αγορά αρχαίων έργων τέχνης. Από τη συλλογή Στάιχαρντ, 47 ευρήματα επέστρεψαν στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο 2021.
Ο Μάθιου Μπόγδανος έχει συνεργαστεί με πολλές κυβερνήσεις στην Ελλάδα για την πάταξη του παράνομου εμπορίου αρχαιοτήτων. Παρότι δεν του επιτρέπεται να μιλήσει για το θέμα της συμφωνίας του ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού με το Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης, ίσως η δημοσίευση της κατάσχεσης εκθεμάτων από το ΜΕΤ, μια μέρα μετά την δημοσιοποίηση της Συμφωνίας που έχει υπογράψει το Υπουργείο Πολιτισμού.
Η πάταξη της αρχαιοκαπηλίας στην Ελλάδα
Το παράνομο εμπόριο αρχαιοτήτων και έργων τέχνης δυστυχώς συνεχίζει να ανθεί διεθνώς. Σύμφωνα με στοιχεία του Euronews, στα δύο χρόνια της πανδημίας και του lockdown, η δραστηριότητα στη μαύρη αγορά αρχαιοτήτων εντάθηκε, με τζίρο 10 δισεκατομμύρια δολάρια σε μόλις δύο χρόνια!
Η χώρα μας έχει υποφέρει πολύ και από λαθρανασκαφές και από κλοπές σε Μουσεία. Παρότι ο ελληνικός αρχαιολογικός νόμος ήταν πάντα αυστηρός, η πάταξη της αρχαιοκαπηλίας ουσιαστικά οργανώθηκε στη χώρα μας από την κυβέρνηση Καραμανλή. Η υπόθεση των αρχαιοπωλών Σάιμς-Μιχαηλίδη, με τις διεθνείς διαστάσεις που πήρε, και η εισβολή της Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας στη βίλα του Μιχαηλίδη στη Σχοινούσα, έφερε στην επιφάνεια τους τρόπους που μεταχειρίζονταν οι αρχαιοπώλες για να «νομιμοποιούν» τα ευρήματα των λαθρανασκαφών και να τα πουλούν στις διεθνείς αγορές. Μέσα στους τρόπους αυτούς είναι και η έκθεσή τους σε ευυπόληπτα Μουσεία του εξωτερικού.
Από το 2005 η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ασχολήθηκε με το θέμα της αρχαιοκαπηλίας. Το 2008 ψηφίστηκε ο πρώτος νόμος αποκλειστικά για την αρχαιοκαπηλία και τοποθετήθηκε ειδικός Εισαγγελέας, ενώ εντάθηκε η συνεργασία με διεθνείς διωκτικές αρχές. Τα αποτελέσματα δεν άργησαν να φανούν: από τους επαναπατρισμούς από το Μουσείο Γκετύ μέχρι τον πρόσφατο επαναπατρισμό αντικειμένων από την Συλλογή Στάινχαρντ, μέχρι την παρέμβαση σε δημοπρασίες των Κρίστις, η Ελλάδα έχει σταθερή στάση στο θέμα της πάταξης της αρχαιοκαπηλίας και του παράνομου εμπορίου αρχαιοτήτων διεθνώς.
Συμφωνία με το Μητροπολιτικό Μουσείο: μήπως η κυβέρνηση πρέπει να το ξανασκεφτεί;
Η κυρία Λίνα Μενδώνη ως Υπουργός Πολιτισμού υπέγραψε στις 21 Ιουλίου μια συμφωνία με το Μητροπολιτικό Μουσείο για την συλλογή του εκατομμυριούχου κ. Στερν. Η συμφωνία προβλέπει την έκθεση 161 κυκλαδικών αρχαιοτήτων για 50 χρόνια στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης. Από αυτά, λίγα μόνο (έως 15 ανά πενταετία) θα έρχονται στην Ελλάδα να εκτεθούν στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και το ελληνικό δημόσιο θα είναι αναγκασμένο να στείλει ισάριθμα και ισάξια κυκλαδικά ευρήματα από όλα τα μουσεία της χώρας, ώστε το ΜΕΤ να συνεχίσει να εκθέτει 161 κυκλαδικά ευρήματα ως το 2073! Η Συμφωνία αυτή είναι ήδη υπογεγραμμένη από την Υπουργό και ζητείται η Κύρωσή της από την Ολομέλεια της Βουλής την ερχόμενη Πέμπτη.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων διαμαρτύρεται έντονα θεωρώντας ότι αυτή η συμφωνία νομιμοποιεί μια συλλογή που έχει δημιουργηθεί από λαθρανασκαφές στις Κυκλάδες. Δεν το γνωρίζουμε αυτό, μιλώντας όμως με έγκριτους νομικούς διαπιστώσαμε ότι ανάλογη συμφωνία δεν έχει έρθει ποτέ για Κύρωση στη Βουλή. Οι εκάστοτε Υπουργοί Πολιτισμού χειρίζονταν οι ίδιοι θέματα συμφωνιών με Μουσεία για τον επαναπατρισμό αντικειμένων ή συλλογών, συχνά με εξωδικαστικό τρόπο. Δεν έχει υπάρξει ανάλογη συμφωνία που να είναι τόσο γαλαντόμα υπέρ ενός Μουσείου του εξωτερικού, ούτε άλλη συμφωνία που να δεσμεύει το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού μέχρι το 2073. Μας διαβεβαίωσαν, επίσης, ότι υπήρχαν άλλοι τρόποι χειρισμού της δωρεάς που ήθελε να κάνει ο κ. Στερν.
Δεν ήταν η πρώτη φορά, μου θύμισαν επίσης ότι η κυρία Μενδώνη εξωκοινοβουλευτική, εισηγήθηκε στην Βουλή την διάταξη για την εξαγωγή συλλογών ελληνικών Μουσείων στο εξωτερικό, αρχικά για 50+50 χρόνια, το 2020, οι αντιδράσεις ήταν μεγάλες στην ίδια την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Νέας Δημοκρατίας, που δεν ήταν καν ενήμερη για το θέμα. Οι αντιδράσεις εκφράστηκαν και δημόσια στη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής, οπότε η Υπουργός αναγκάστηκε τελικά να περιορίσει την διάταξη σε 25 έτη και άλλα 25 έτη, για τα οποία όμως ανά πενταετία χρειάζεται νέα απόφαση για την παράταση ή μη του δανεισμού των αρχαιοτήτων.
Τώρα οι βουλευτές θα κληθούν να υπερασπιστούν μια ήδη υπογεγραμμένη Συμφωνία, που δίνει στο Μητροπολιτικό Μουσείο μια νέα έκθεση ελληνικών αρχαιοτήτων για 50 χρόνια, με όλα τα έσοδα και τη φήμη που σημαίνει αυτό, με αντάλλαγμα την οριστική επιστροφή των αρχαιοτήτων στην Ελλάδα το 2073.
Την ίδια μέρα που η κυρία Μενδώνη υπέγραψε αυτή την συμφωνία, στις 21 Ιουλίου, εξέπνεε η προθεσμία ενός ακόμη εντάλματος από την Εισαγγελία της Ν. Υόρκης κατά του Μητροπολιτικού Μουσείου για κατάσχεση 21 εκθεμάτων, που ήταν αποδεδειγμένα αντικείμενα παράνομης εξαγωγής και θα επιστρέψουν στις χώρες προέλευσής τους. Πώς να αισθάνεται άραγε ο Εισαγγελέας της Ν. Υόρκης που το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού αντιμετωπίζει με τόση γαλαντομία το Μουσείο που οι εισαγγελικές αρχές προσπαθούν να καθαρίσουν από τις κλεμμένες αρχαιότητες;
Τ. Δ. Χ
https://newpost.gr/