Γράφει ο ΚΑΥΣΤΙΚΟΣ
Καταρχήν, να σημειώσουμε ότι δεν είμαστε αντίθετοι στην κατάλληλη τροποποίηση και παραμετροποίηση κάποιου άλλου μοντέλου ή ιδέας ή διαδικασίας στην ελληνική πραγματικότητα, καθώς δεν χρειάζεται να «ξανά ανακαλύψουμε τον τροχό». Επιπρόσθετα, μια τέτοια προσέγγιση μπορεί να ενσωματωθεί με σχετική ταχύτητα, ενώ υπάρχει και το πλεονέκτημα ότι δεν θα επαναληφθούν τα ίδια λάθη (στη δική μας περίπτωση δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο). Η κρίσιμη παράμετρος όμως σε τέτοιες περιπτώσεις είναι το μοντέλο που θα επιλεγεί για να αντιγραφεί να έχει εκείνα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τα οποία θα το κάνουν επαρκές και συμβατό με την εκάστοτε περίπτωση… Κάπου εδώ αρχίζουν τα παρατράγουδα.
Πέραν του γεγονότος ότι, σε μια σοβαρή χώρα, η πρόταση θα πήγαινε «ελέγξαμε Χ αριθμό μοντέλων, μιλήσαμε με Ψ ειδικούς (χωρίς εισαγωγικά), συμβουλευτήκαμε αυτούς που τα εφάρμοσαν, και καταλήξαμε ότι το Ω μοντέλο θα χρησιμοποιηθεί ως βάση», η εκτίμηση είναι ότι η επιλογή του «φιλανδικού μοντέλου» είναι μια ΜΗ ΟΡΘΗ ΕΠΙΛΟΓΗ. Η εκτίμηση δεν αφορά το μοντέλο αυτό καθ’ εαυτό, αλλά τις προδιαγραφές που καλύπτει. Η διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Φιλανδίας είναι χαοτική, άσχετα αν σε πρώτη ανάγνωση οι δύο χώρες φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν παρόμοια απειλή.
Η Φιλανδία είναι μια από τις σκανδιναβικές χώρες και η οποία ακολουθεί το αντίστοιχο μοντέλο διακυβέρνησης, το οποίο δίνει μεγάλη βαρύτητα στη δημιουργία μια κρατική οντότητας με κύριο γνώμονα την ευημερία του πληθυσμού της χώρας. Μέχρι το 1950 η οικονομία της Φιλανδίας ήταν κυρίως αγροτική – κτηνοτροφική, οπότε και η ισχυρή βιομηχανοποίηση μετέτρεψε το οικονομικό μοντέλο, χωρίς όμως να αλλάξει το μοντέλο διακυβέρνησης.
Μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μέχρι την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Φιλανδία ακολουθούσε μια πολιτική αυστηρής ουδετερότητας. Η Φιλανδία έχει σχεδόν την τριπλάσια έκταση από την Ελλάδα και τον μισό πληθυσμό, ενώ η Ελλάδα έχει καλύτερο GDP (PPP – Total) ενώ ξοδεύει πολύ παραπάνω στην άμυνα από ότι η Φιλανδία. Οι δύο χώρες είναι μέλη τόσο της ΕΕ όσο και του ΝΑΤΟ (Φιλανδία: πλήρες μέλος από τις 04 Απρ 2023 – Ελλάδα: 18 Φεβ 1952).
Σύμφωνα με τη δημοσιευμένη κυβερνητική αναφορά για την ασφάλεια (Government’s Defence Report 2021:80 – διαθέσιμη και στα αγγλικά), η οποία όμως έχει συνταχθεί πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και πριν την είσοδο της χώρας στο ΝΑΤΟ, η βασική επιδίωξη του φιλανδικού αμυντικού μοντέλου είναι η αποτροπή του αντιπάλου από να εκκινήσει επιχειρήσεις, ενώ στην περίπτωση που η αποτροπή αποτύχει τότε οι επιθέσεις του εχθρού θα απωθηθούν (χρησιμοποιείται η λέξη repelled στο σχετικό κείμενο). Το κείμενο αναφέρεται στην σημαντικότητα της θητείας (conscription στα αγγλικά) για την υποστήριξη της αποστολής των ΕΔ της χώρας, αλλά αναφέρεται και σε τομείς όπως ο κυβερνοχώρος, το διάστημα, οι επιχειρήσεις επηρεασμού και παραπληροφόρησης, κλπ. Στη σελίδα 25 αναφέρεται ότι η «Φιλανδία δεν βρίσκεται υπό την άμεση απειλή στρατιωτικής δράσης» (Finland is not under any immediate military threat).
Το 2022 η Φιλανδία δημοσίευσε την επίσημη κυβερνητική αναφορά για τις επιπτώσεις και αλλαγές, οι οποίες επήλθαν στο περιβάλλον ασφαλείας, συνεπεία της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία (ελεύθερα διαθέσιμο στο διαδίκτυο). Στο συγκεκριμένο κείμενο επαναλαμβάνεται η διαπίστωση ότι η Φιλανδία δεν αντιμετωπίζει άμεση στρατιωτική απειλή, καθώς επίσης και το ότι ο βασική αποστολή των ΕΔ της Φιλανδίας είναι η αποτροπή. Παράλληλα, δίνεται μεγάλη βαρύτητα στις διεθνείς συνεργασίες και στην συλλογική άμυνα, είτε στο πλαίσιο της ΕΕ είτε σε αυτό του ΝΑΤΟ.
Από τη μέχρι τώρα ανάλυση, είναι σαφές ότι ενώ με την πρώτη ματιά η Ελλάδα και η Φιλανδία αντιμετωπίζουν τις ίδιες γεωστρατηγικές προκλήσεις, αυτό δεν αντιπροσωπεύει την απόλυτη αλήθεια. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια καθαρή υπαρξιακή απειλή που προέρχεται από την πλευρά της Τουρκίας, η οποία εμπλέκει κάθε διαθέσιμο μέσο στην επίτευξη του σκοπού της. Αυτός δεν είναι άλλος από την αποστέρηση κρίσιμων πλουτοπαραγωγικών πηγών σε πρώτη φάση, και η πλήρης «εξαφάνιση» σε δεύτερη φάση. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές φορές στη χώρα μας ακούγεται η λέξη «Φιλανδοποίηση» και όχι με τη θετική έννοια! Υπάρχουν πολλοί λόγοι που θα έπρεπε να είχαν προβληματίσει, πολύ πριν προταθεί το φιλανδικό μοντέλο (το οποίο για λόγους συντομίας δεν θα αναλύσουμε). Οι απαιτήσεις και η οπτική για το τι σημαίνει άμυνα, στις περιπτώσεις Φιλανδίας και Ελλάδας, δεν είναι ίδιες.
Στον Β’ ΠΠ η Φιλανδία επέλεξε να αμυνθεί γύρω από συγκεκριμένες στρατηγικής σημασίας εκτάσεις και να αφήσει τις υπόλοιπες χωρίς άμυνα. Ο καιρός και το έδαφος της Φιλανδίας επίσης λειτουργεί υπέρ του αμυνόμενου, ειδικά όταν ο τελευταίος έχει μάθει να ζει και να επιβιώνει σε τέτοια περιβάλλοντα. Στην Ελλάδα αυτοί οι παράγοντες δεν υφίστανται. Ο ενεργός στρατός της Φιλανδίας ανέρχεται σε 24.000 με την πολεμική σύνθεση να αγγίζει τις 280.000, σύμφωνα με την τελευταία αναθεώρηση του 2017.
Κάθε χρόνο η Φιλανδία μπορεί να υπολογίζει σε μια «δεξαμενή» πάνω από 32000 ανδρών (και περίπου ίδιου αριθμού γυναικών αν και οι τελευταίες μόνο σε εθελοντική βάση). Στην Ελλάδα ο ενεργός στρατός ανέρχεται σε 142000+, ο οποίος πρέπει βασίζεται σε όλο και μικρότερες σε αριθμό στρατευσίμων κλάσεις. Ενδεικτικά η Φιλανδία έχει 239 κύρια άρματα μάχης ενώ η Ελλάδα 1300+ με ότι αυτό συνεπάγεται για τις ανάγκες επάνδρωσης.
Πέραν από τις θεμελιώσεις διαφορές στην αντίληψη μεταξύ των δυο προσεγγίσεων, η Ελλάδα διαθέτει έναν τεράστιο αριθμό οπλικών συστημάτων, για τα οποία απαιτείται εξαιρετική γνώση για την ορθή εκμετάλλευσ. Προσοχή! Όχι χειρισμό! Άλλο ο χειρισμός και άλλο η επιχειρησιακή εκμετάλλευση! Όλοι μπορούν να οδηγήσουν, αλλά αυτοί που μπορούν να τρέξουν στη Φόρμουλα 1 είναι ελάχιστοι), ενώ η Ουκρανία έδειξε ότι οι αριθμοί κάνουν τη διαφορά.
Η αύξηση του επιπέδου της περιπλοκότητας των οπλικών συστημάτων που εισέρχονταν σε υπηρεσία οδήγησε στην εισαγωγή του θεσμού των Επαγγελματιών Οπλιτών, ενώ η μείωση της χρονικής διάρκειας της θητείας οδήγησε στην «απαξίωση» των στρατευσίμων, καθώς μεταξύ εισαγωγής, βασικής εκπαίδευσης και απόλυσης (μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας εδώ…) ο χρόνος απλά δεν επαρκεί, ενώ ο κίνδυνος ατυχήματος (και μάλιστα θανατηφόρου) αυξάνεται δραματικά.
Ο βασικός και θεμελιώδης σκοπός της θητείας είναι να μετατρέψει έναν πολίτη σε μαχητή. Το Φιλανδικό Μοντέλο που ακολουθεί, βασίζεται και εκμεταλλεύεται συγκεκριμένα «ποιοτικά χαρακτηριστικά» του πολιτικού συστήματος, της κοσμοθεωρίας και των Φιλανδών δεν πρέπει να αποτελέσει βάση για το ελληνικό σύστημα. Εάν κι εφόσον επιθυμούμε μια βαθιά τομή στην άμυνα, είναι η ώρα να σταματήσουμε να κοιτάμε προς τα έξω, αλλά ας κοιτάξουμε πρώτα στον καθρέπτη και μετά βαθιά μέσα μας. Οι λύσεις βρίσκονται εκεί…
https://www.defence-point.gr/