Η ζήτηση από Πολωνούς πελάτες στην Ισπανία τριπλασιάστηκε το 2022 σε σύγκριση με το 2021 - πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η ζήτηση εξακολουθεί να είναι σταθερή, όπως αναφέρει ένα μεσιτικό γραφείο στη Μαρμπέλα. Το ποσοστό των Πολωνών αγοραστών ακινήτων στην Ισπανία έχει αυξηθεί από 20% το 2022 σε 35% το 2024.
«Όταν στις ειδήσεις αναφέρονται νέες εντάσεις στις εμπόλεμες περιοχές της Ουκρανίας, όπως συνέβη πρόσφατα, υπάρχει αντίδραση στις χώρες που βρίσκονται πιο κοντά στον πόλεμο και η ζήτηση αυξάνεται και πάλι σημαντικά.
Η ζήτηση ακινήτων από Πολωνούς, μέσα στους πρώτους μήνες του 2024, είναι ίση με το σύνολο από αυτή την εθνικότητα το 2021», προσθέτουν Ισπανοί κτηματομεσίτες. Βέβαια, οι Πολωνοί επιλέγουν τη Μαρμπέλα, την Κόστα ντελ Σολ ή την Ισπανία γενικότερα, όχι μόνο επειδή είναι μακριά από την εμπόλεμη σύγκρουση, αλλά και επειδή πάντα είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να αποκτήσουν εκεί μια δεύτερη κατοικία. Επιπλέον, η ροή τουριστών από την Πολωνία προς την Ισπανία αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο
Η ίδια συνθήκη ισχύει επίσης και για άλλες χώρες όπως το Ιράν, με τη διαφορά ότι, λόγω περιορισμών, πολλές από αυτές τις χώρες δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για τη μεταφορά κεφαλαίων στην Ευρώπη.
Σε γενικές γραμμές, οι Πολωνοί πελάτες αναζητούν ακίνητα έτοιμα για άμεση μετακόμιση, ιδίως πρόσφατα ανακαινισμένα και επιπλωμένα σπίτια αξίας περίπου 700.000 ευρώ. Προτιμούν ακίνητα που είναι εύκολο να συντηρηθούν, όπως ευρύχωρα διαμερίσματα, αν και υπάρχει επίσης ζήτηση για βίλες, συνήθως με θέα την ακτή. Πολλοί από τους πελάτες είναι επιτυχημένοι επιχειρηματίες, που συνδέονται με τον τομέα της πληροφορικής, των κατασκευών ή της βιομηχανίας, ηλικίας μεταξύ 30 και 50 ετών. Το 28% των Πολωνών πελατών περνούν περισσότερο από τέσσερις μήνες τον χρόνο στα ακίνητά τους στην ηλιόλουστη Ισπανία.
Την ίδια ώρα, ολοένα και περισσότεροι Ουκρανοί αγοράζουν επίσης σπίτια στην Ισπανία. Το ποσοστό τους έχει αυξηθεί από 3,5% το 2022 σε 13% το 2024. Ο πόλεμος επιτάχυνε τη ζήτηση από τουρίστες που βρίσκουν νέο σπίτι στην Ισπανία, όπου περνούν μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Τα κτηματομεσιτικά γραφεία στην Κόστα ντελ Σολ αναφέρουν επίσης αύξηση των Πολωνών πελατών. Ο μέσος όρος ηλικίας τους είναι τα 46 έτη. Όλοι αποκτούν το σπίτι τους με ίδια κεφάλαια και προτιμούν διαμερίσματα δύο υπνοδωματίων γύρω στα 130 τ.μ.
Αγοράζουν σπίτια σα ζεστό ψωμί
«Η αύξηση ξεκίνησε νωρίτερα, αλλά από τον Φεβρουάριο του 2022 είναι συνεχής και υπήρχαν στιγμές που είχαμε δύο ή τρεις πελάτες στο γραφείο ταυτόχρονα και έπρεπε να οργανωθούμε όσο καλύτερα μπορούσαμε, γιατί αγόραζαν ακίνητα σα ζεστό ψωμί. Τα επόμενα δύο χρόνια, η ζήτηση παρέμεινε σταθερή και από ανθρώπους με διαφορετικό μπάτζετ. Δεν ήταν αυτοί που αγόραζαν ένα σπίτι 2 εκατομμυρίων ευρώ. Υπήρχαν επίσης πολλοί που επένδυαν σε καινούργια, αλλά μικρότερα διαμερίσματα. Επιπλέον, πολλοί πελάτες αποφάσισαν να ζήσουν μόνιμα εδώ, νοικιάζοντας τα σπίτια τους στην Πολωνία. Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι πλέον αρχίζουν να αγοράζουν για παν ενδεχόμενο. Εξαιτίας της στάσης του Πούτιν, πολλοί άνθρωποι φοβούνται και πιστεύουν ότι θα κλιμακωθεί περαιτέρω η ένταση στην Ουκρανία», δήλωσε η Natalia Genewska, διευθύντρια της μεσιτικής εταιρείας Solhaus Marabea.
Σύμφωνα με την ίδια, αυτό που συμβαίνει τους τελευταίους μήνες στη Γάζα έχει επίσης ανάλογο αντίκτυπο: «Είμαστε σε μια δύσκολη περίοδο, υπάρχει πόλεμος παντού και γι' αυτό πολλοί θέλουν να έχουν κάτι εδώ, ώστε να μπορούν να έρθουν ανά πάσα στιγμή για να αισθάνονται ασφαλείς».
Το οικονομικό προφίλ των Πολωνών πελατών στην Κόστα ντελ Σολ ποικίλλει. Συνήθως άνθρωποι με μεσαίο και υψηλό μορφωτικό επίπεδο έρχονται σε αυτή την περιοχή, επειδή είναι πιο ακριβή από άλλες όπως το Αλικάντε. «Νομίζω ότι μπορούμε να πούμε ότι οι άνθρωποι έρχονται εδώ, έχοντας τουλάχιστον 400-500.000 ευρώ. Συνήθως, αναζητούν νέες κατασκευές, προτιμούν ένα πιο σύγχρονο στυλ», προσθέτει η Genewska.
Τι αναζητούν οι Πολωνοί
«Υπάρχουν τρεις φορές περισσότεροι πελάτες από ό,τι πριν από έναν χρόνο. Έρχονται και με ρωτούν αν μπορώ να τους βρω ένα διαμέρισμα στην Ισπανία για 150.000 ευρώ. Δεν είναι εύκολο με αυτό το μπάτζετ, αλλά είναι εφικτό», λέει ένας Ισπανός κτηματομεσίτης από τη Βαρσοβία.
Ένα νέο συγκρότημα κατοικιών κατασκευάζεται τώρα στην Εστέπονα της Ισπανίας, στην Κόστα ντελ Σολ. Το σύγχρονο κτιριακό συγκρότημα θα αποτελείται από επτά οικοδομικά τετράγωνα, με τριώροφες πολυκατοικίες. Ονομάζεται Atica Homes και διαθέτει 132 διαμερίσματα, κοινόχρηστη πισίνα και παιδική χαρά. Μπορεις να βρεις από διαμερίσματα 59 τ.μ. έως διαμερίσματα τεσσάρων υπνοδωματίων που φτάνουν μέχρι και τα 138 τ.μ. Τα πρώτα πωλούνται προς 186.000 ευρώ, ενώ τα δεύτερα κοστίζουν πάνω από 500.000 ευρώ και μπορούν να αγοραστούν κατευθείαν από το πρακτορείο στη Βαρσοβία.
«Μόνο σήμερα είχα ήδη τρεις πελάτες που έδειξαν πολύ σοβαρό ενδιαφέρον για αγορά. Δε θυμάμαι ποτέ να έχω περισσότερη δουλειά από ό,τι από την αρχή του τρέχοντος έτους», λέει ο Alfredo Izquierdo, επικεφαλής του κτηματομεσιτικού γραφείου CasaViva.
Ο ίδιoς έφτασε στην Πολωνία λίγο πριν από την έκρηξη της ισπανικής φούσκας των ακινήτων, το 2008. Εδώ και χρόνια πουλάει σπίτια που ανήκουν σε Ισπανούς επενδυτές στη Βαρσοβία. Τα τελευταίο διάστημα, έχει επικεντρωθεί στην πώληση κατοικιών στην Ισπανία σε Πολωνούς πελάτες. Ο Izquierdo εντοπίζει δύο βασικούς λόγους: Πρώτον, τον πόλεμο στην Ουκρανία και δεύτερον τις υψηλές τιμές των ακινήτων στη Βαρσοβία.
Ο Isquierdo χωρίζει τους πελάτες του σε τρεις κατηγορίες: Η πρώτη είναι οι πραγματικά πλούσιοι, που μπορούν να αντέξουν οικονομικά ένα ακίνητο των 2 εκατομμυρίων ευρώ, αλλά είναι πλέον σχετικά λίγοι σε αριθμό.
«Πριν από ένα χρόνο, το 90% των συμβολαίων που υπογράψαμε ήταν από ανθρώπους που επρόκειτο να συνταξιοδοτηθούν. Τις περισσότερες φορές επρόκειτο για ένα ζευγάρι που είχε μεγαλώσει παιδιά, είχε κάνει καριέρα, είχε βάλει χρήματα στην άκρη. Ο προϋπολογισμός που είχαν ήταν 300.000-400.000 ευρώ», λέει ο Ισπανός κτηματομεσίτης.
Από τις αρχές του τρέχοντος έτους, ωστόσο, το γραφείο του επισκέπτονται πιο ασυνήθιστοι πελάτες (τρίτη κατηγορία). «Συχνά είναι νεότεροι και για αυτούς η συνταξιοδότηση απέχει ακόμη πολύ και κυρίως έχουν πολύ μικρότερο προϋπολογισμό. Λένε ότι έχουν μαζέψει 150.000 ευρώ και ρωτούν αν μπορώ να βρω κάτι γι' αυτούς. Το ποσό αυτό είναι πραγματικά αρκετά περιορισμένο, θα πρέπει να κάνουν υπομονή, αλλά θα μπορέσω να τους βρω κάτι», λέει.
Η Ισπανία δεν είναι ο μόνος προορισμός που προτιμούν οι Πολωνοί για επενδύσεις στο εξωτερικό. Υπάρχουν μεσιτικά γραφεία στη Βαρσοβία, που προσφέρουν επίσης ακίνητα στην Πορτογαλία, το Ντουμπάι και την Κύπρο. Η δημοτικότητα της Ιταλίας - γνωστού προορισμού διακοπών για τους Πολωνούς - παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
«Η πανδημία ήταν η πρώτη έκρηξη. Ο πόλεμος στην Ουκρανία προκάλεσε ακόμη μία. Το ενδιαφέρον αυξάνεται συνεχώς», επιβεβαιώνει και η Malgorzata Ciuksa, νομική σύμβουλος στο wloskiedomy.pl, ένα διεθνές δικηγορικό γραφείο που ειδικεύεται στην αγορά ακινήτων στην Ιταλία. «Δεν είναι μόνο ο πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά και ο υψηλός πληθωρισμός στην Πολωνία και οι ολοένα και υψηλότερες τιμές στην τοπική αγορά ακινήτων που στρέφουν το ενδιαφέρον σε άλλες χώρες», προσθέτει η Ciuksha.
«Είναι αυτή η έκρηξη της αγοράς ακινήτων στην Ισπανία, την Ιταλία και την Κύπρο μια εκδήλωση πολεμικού πανικού;», αναρωτιέται ο καθηγητής Tomasz Grzyb, κοινωνικός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο SWPS και συγγραφέας του βιβλίου «Psychological Aspects of Crisis Situations». Ο ίδιος δε θεωρεί πως πρόκειται για εκδήλωση πανικού: «Οι άνθρωποι δεν ξοδεύουν εκατοντάδες χιλιάδες ζλότι (1 ζλότι=0,23 ευρώ) επειδή είναι σε πανικό. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν ξεκίνησε χθες, αλλά πριν από δύο και πλέον χρόνια. Χρειαζόμασταν χρόνο για να ξεπεράσουμε το σοκ ότι ένας συμβατικός πόλεμος διεξάγεται στην Ευρώπη το 2022. Όταν πέρασε το σοκ αναρωτηθήκαμε: "τι θα γίνει μετά; Έχω σχέδιο Β σε περίπτωση πολέμου"; Αυτό το σχέδιο Β είναι να προσπαθήσουμε να βρούμε καταφύγιο σε ένα μέρος που φαίνεται ασφαλές», εξηγεί ο καθηγητής Grzyb.
Οι Βούλγαροι προτιμούν την Ελλάδα
Σε αντίθεση με τις αγορές ακινήτων από τους Πολωνούς στην Ισπανία, όλο και περισσότεροι Βούλγαροι αποκτούν τα τελευταία χρόνια ακίνητα στην Ελλάδα, η οποία αποτελεί αγαπημένο προορισμό διακοπών τους.
Η 10ετής οικονομική κρίση στην Ελλάδα ώθησε πολλούς ντόπιους να πουλήσουν ακίνητα, με αποτέλεσμα να πέσουν οι τιμές στη χώρα και να γίνουν προσιτές για τους Βούλγαρους αγοραστές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με μεσαία εισοδήματα.
Λόγω της οικοδομικής έκρηξης στη Βουλγαρία, τα τελευταία χρόνια και της αύξησης των τιμών των ακινήτων στη χώρα, όλο και περισσότεροι Βούλγαροι στρέφονται σε πιο επικερδείς αγορές στην Ελλάδα. Η Βόρεια Ελλάδα είναι προτιμώμενη για τους αγοραστές. Σε αρκετές μεγάλες πόλεις της Βουλγαρίας, ιδίως στην πρωτεύουσα Σόφια, η αγορά έχει υπερθερμανθεί εδώ και δύο ή τρία χρόνια και πολλοί οικονομολόγοι προειδοποιούν για φούσκα ακινήτων.
Τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων στη χώρα είναι από τα χαμηλότερα στην Ε.Ε. (περίπου 2,6%) και από τον Μάρτιο του 2024 δεν παρουσιάζουν καμία ετήσια αύξηση. Ως αποτέλεσμα, οι τράπεζες συνεχίζουν να χορηγούν τεράστιους όγκους στεγαστικών δανείων (23,4% ετήσια αύξηση από τον Μάρτιο του 2024), γεγονός που διατηρεί τις τιμές σε υψηλά επίπεδα.
Μέσα σε 15 χρόνια, περίπου 10.000 Βούλγαροι αγόρασαν εξοχικές κατοικίες στο Μπελομόριε (από το Bjalo More, όπως ονομάζεται στα βουλγαρικά το Αιγαίο) και ο αριθμός των βουλγαρικών ξενοδοχείων πλησιάζει τα 50. Ορισμένα από τα μεγαλύτερα και πολυτελέστερα ξενοδοχεία στη Χαλκιδική και στη Θάσο ανήκουν σε Βούλγαρους. Πρόσφατα, Βούλγαροι ξεκίνησαν να αγοράζουν ακίνητα και στην αθηναϊκή Ριβιέρα, στη Λευκάδα και στη Μύκονο.
Η Ελλάδα παραμένει επίσης ένας προτιμώμενος προορισμός για τις καλοκαιρινές και παραθεριστικές διακοπές των Βούλγαρων, λόγω της καλής σχέσης ποιότητας - τιμής των τουριστικών υπηρεσιών, όπως αναφέρουν. Μεταξύ των Βούλγαρων που αγοράζουν ακίνητα στην Ελλάδα συγκαταλέγονται τόσο απλοί άνθρωποι με μέσο εισόδημα όσο και πλούσιοι επιχειρηματίες και πολιτικοί, αλλά και εκπρόσωποι του παρακράτους.
Ένας από τους σημαντικότερους επενδυτές στον τομέα των ακινήτων στην Ελλάδα είναι η οικογένεια της πρώην υπουργού Αθλητισμού της Βουλγαρίας, Vesela Lecheva, η οποία αναπτύσσει σήμερα μια επιχείρηση τυχερών παιχνιδιών στη Βουλγαρία. Η Lecheva είναι πέντε φορές παγκόσμια πρωταθλήτρια σκοποβολής. Το Porto Elea Camping, γνωστό ως «Vesela Lecheva's Camping», είναι ένα πρώην μετόχι που χτίστηκε τον 18ο αιώνα στο δεύτερο πόδι της Χαλκιδικής και ανήκει στη βουλγαρική αγιορείτικη Μονή Ζωγράφου. Σύμφωνα με δημοσιεύματα διαφόρων μέσων ενημέρωσης, το ακίνητο διαχειρίζεται η εταιρεία M.V.P Holidays AE, η οποία με τη σειρά της (σύμφωνα με τη βάση δεδομένων της γερμανικής εταιρείας οικονομικών πληροφοριών North Data) διοικείται από τον αδελφό και τον γιο της Lecheva.
Ένας άλλος πλούσιος Βούλγαρος επενδυτής στην Ελλάδα είναι ο Lukan Lukanov, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας καλλυντικών Aroma. Μέσω διαφόρων εταιρειών, είναι επενδυτής στο πεντάστερο ξενοδοχείοThassos Grand Resort Hotel, που βρίσκεται σε μια περιοχή 43 στρεμμάτων στον Άγιο Ιωάννη, σε έναν ιδιωτικό κόλπο με αιωνόβια ελαιόδεντρα.
Λόγω της αύξησης των αγορών ακινήτων στην Ελλάδα, η Εθνική Φορολογική Υπηρεσία της Βουλγαρίας ανακοίνωσε το 2023 ότι θα αρχίσει ελέγχους σε Βούλγαρους που πραγματοποιούν τέτοιες συναλλαγές. Οι φορολογικές αρχές ελέγχουν το εισόδημά τους και αν αυτό αντιστοιχεί στην περιουσιακή τους κατάσταση. Σε περίπτωση παραβάσεων, επιβάλλεται φόρος και η υπόθεση μπορεί να απασχολήσει την αρμόδια επιτροπή καταπολέμησης της διαφθοράς.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη βουλγαρική εφορία βέβαια, εκτός από την Ελλάδα, έχει και το Ντουμπάι. Το 2023, οι φορολογικές αρχές έλεγξαν περίπου 160 Βούλγαρους που κατείχαν ακίνητα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ωστόσο, αποδεικνύεται ότι οι περισσότεροι από αυτούς που ελέγχθηκαν δεν υπόκεινται σε φορολογία στη Βουλγαρία. Στα παράδοξα καταγράφεται το γεγονός ότι ο ίδιος ο διευθυντής της βουλγαρικής φορολογικής υπηρεσίας, ο Rumen Spetsov, δήλωσε ένα διαμέρισμα 127 τ.μ. στο Ντουμπάι, το οποίο αγοράστηκε από τη σύζυγό του έναντι 1,1 εκατ. λέβα (περίπου 560.000 ευρώ) το 2021 και το οποίο δεν έχει ελεγχθεί.
* Το άρθρο αυτό γράφτηκε στο πλαίσιο του προγράμματος PULSE, μιας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας που διευκολύνει τη διεθνή δημοσιογραφική συνεργασία και στην οποία συμμετέχει κατ’ αποκλειστικότητα στην Ελλάδα η «Εφ.Συν.
