Δεν τιμήσαμε με τον αρμόζοντα τρόπο ως «Ολον Εθνος» τη συγκλονιστική στιγμή της συμπλήρωσης πενήντα ετών από τον εθνικό διαμελισμό και την εθνική τραγωδία της Κύπρου. Στείλαμε.. πολύ χαλαρό μήνυμα ως σύγχρονος Ελληνισμός για το πώς αντιδρούμε σε αυτό που ονομάζεται «προστασία της εδαφικής ακεραιότητας και παραβίαση συνόρων». Η επέτειος, εκτός από μνήμη, φέτος ήταν και τεστ. Αλλά φοβάμαι πολύ ότι και αυτή τη φορά προσαρμόσαμε τη μνήμη στη σκοπιμότητα και τη διεθνή συγκυρία. Η μνήμη δεν ήταν «μορφή αντίστασης», όπως άκουσα σωστά στο ΡΙΚ, αλλά «χαλί» προετοιμασίας για τη νέα ήττα που έρχεται σε συσκευασία συμβιβασμού.
Διακρίνω τρία θεμελιώδη λάθη στον τρόπο με τον οποίο θυμηθήκαμε την τραγωδία και ένα σωστό, που το αφήνω για το τέλος. Πρώτον, την τιμήσαμε δίνοντας πλην δυο τριών ηχηρών εξαιρέσεων ασύλληπτη έκταση στο βασικό άλλοθι των Τούρκων για την εισβολή: Στο πραξικόπημα Σαμψών. Τιμήσαμε δηλαδή τη μαύρη επέτειο ενοχικά και όχι καταγγελτικά, όπως κάνουμε συνήθως σε αυτόν τον τόπο. Για τη Μικρασιατική Καταστροφή έφταιγε η Ηνωμένη Αντιπολίτευση των «6» και όχι οι Αγγλοι που παρέσυραν τον Βενιζέλο στη Μικρά Ασία. Για τον Εμφύλιο οι αντιμαχόμενες πλευρές και όχι οι αποικιοκράτες που ήθελαν μέσω του ελληνικού εδάφους να ελέγχουν τα στενά του Σουέζ και διά του Σουέζ τις κτήσεις τους στην Ινδία.
Για τα Μνημόνια και τη χρεοκοπία «φταίγαμε όλοι εμείς που τα φάγαμε μαζί» και όχι οι γαλλικές και οι γερμανικές τράπεζες που μας δάνειζαν ασύστολα για να καταναλώνουμε. Και τώρα για την Κύπρο φταίνε μόνο η χούντα και ο Σαμψών που έδωσαν το «ικανόν πρόσχημα» στον Ετζεβίτ και όχι ο Κίσινγκερ και οι άλλοι που έδωσαν διά της ανοχής τους το πράσινο φως για την επέμβαση. Εκατό πραξικοπήματα να είχαν γίνει στην Κύπρο, αν οι Τούρκοι δεν είχαν εξασφαλισμένη σιωπηρή κάλυψη από τη Δύση, εισβολή δεν θα γινόταν. Αλλά τι περίεργο! Παρακολούθησα ΡΙΚ συστηματικά επί μία εβδομάδα και είδα όλα τα αφιερώματα, μεταξύ αυτών και το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του Πέτρου Μελαΐση. Δεν είδα ούτε στη Λευκωσία ούτε στην Αθήνα ούτε ένα πλάνο του Κίσινγκερ. Αυτού που το προσωνύμιο ήταν «Χασάπης»!
Λες και βάζαμε τα δυνατά μας για να μη στενοχωρήσουμε κάποιον. Σκάβαμε διαρκώς τις ενοχές μας για την επίδραση του πραξικοπήματος στη λήψη της τουρκικής απόφασης για την εισβολή, κάνοντας βεβαίως πολύ χαρούμενο τον Ερντογάν, αλλά για τα άλλα ουδέν. Ακόμη και το βράδυ του Σαββάτου Χριστοδουλίδης και Μητσοτάκης στο πραξικόπημα στάθηκαν από την αρχή των ομιλιών τους, ευτυχώς ο Πρόεδρος της Κύπρου χρησιμοποίησε τη λέξη «πρόσχημα». Η ιδεολογία της επετείου ήταν λοιπόν «τουρκοκεντρική»! Ενώ το παρασκήνιο των γεγονότων προσφερόταν για έμφαση στην έννοια της εθνικής ανεξαρτησίας. Για ελληνοκεντρική ανάλυση.
Αλλά και η οργάνωση του εορτασμού ήταν κατώτερη των περιστάσεων. Τέτοια μαύρη επέτειος απαιτεί τη σύναξη του «Ολου Εθνους» στη Λευκωσία. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας έλειπε, τις προηγούμενες μέρες ήταν στη… Μύκονο. Ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων έλειπε, έστειλε τον αντιπρόεδρό του από το ηρωικό Κιλκίς. Οι αρχηγοί των μικρών δεξιών πατριωτικών κομμάτων έλειπαν. Ο Αρχιεπίσκοπος έλειπε. Η δε εγκύκλιος που αναγνώστηκε στους ιερούς ναούς και την άκουσα στον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος χθες ήταν «σούπα». Η φράση «τουρκική θηριωδία» δεν υπήρχε ούτε εκεί! Λες και δεν θέλαμε να ενοχλήσουμε τους γείτονες. Λες και πρέπει να προσαρμοστούμε στο πνεύμα των διαπραγματεύσεων που έρχονται και έχουν ως προϋπόθεση για την έναρξη την προηγούμενη αναγνώριση του ψευδοκράτους. Εις δε την ελληνική επικράτεια εκδηλώσεις για τη μαύρη επέτειο υπό την αιγίδα της κυβέρνησης δεν έγιναν! Η κυπριακή πρεσβεία έβρισκε παντού σχεδόν, με μικρές εξαιρέσεις, κλειστές πόρτες στα αιτήματα για εκδηλώσεις. Στη δοξολογία που τελέστηκε στη Μητρόπολη των Αθηνών έδωσαν το «παρών» σκάρτα τριάντα άτομα. «Επίσημοι».
Για την ομιλία που εκφώνησε ο πρωθυπουργός στη Λευκωσία δεν θα πω πολλά. Αψυχη. Φινλανδία σκέτη. Ο κύριος Μητσοτάκης έμοιαζε ξένο σώμα μπροστά σε ένα παγωμένο ακροατήριο, το οποίο τον χειροκρότησε μόνο μία φορά, όταν επικαλέστηκε τον Σεφέρη. Ο πρωθυπουργός δεν είχε καμία ψυχική επαφή με τον κόσμο και εκφώνησε «υπηρεσιακά» και απρόθυμα μια ομιλία που έλεγε τα αυτονόητα. Με τα χρόνια όσοι τον παρακολουθούμε ξέρουμε πότε κάνει αγγαρεία ο κύριος πρωθυπουργός. Τι να υποθέσουμε άραγε; Οτι οι ήπιοι τόνοι του για ένα τόσο συγκλονιστικό γεγονός ήταν μέρος της παρασκηνιακής συμφωνίας που έκανε με τον Ερντογάν να αποφύγει το μοντέλο Δένδια; Απογοήτευση.
Ο πρωθυπουργός δεν κλήθηκε να εκπροσωπήσει το σαββατόβραδο στη Λευκωσία την Ελλάδα και τον ελληνικό λαό αλλά το «Ολον Εθνος». Επειδή του αρέσει η αυτοβελτίωση, τον καλώ να ξαναδεί το βίντεο. Παντελής έλλειψη ενσυναίσθησης. Μόνο τη λέξη «πραγματισμός» υπερτόνισε. Και όμως! Οι άνθρωποι αυτοί, οι αδελφοί μας Κύπριοι που είναι Ελληνες και αυτοί (άρα είναι λάθος, κύριε Κασσελάκη, να κάνετε λόγο στις ομιλίες σας για «Ελληνες και Κυπρίους», Ελλαδίτες και Κύπριοι είναι το σωστό), πέρασαν απίστευτη δοκιμασία και βάσανα μέχρι να σηκωθούν ξανά. Αξίζουν τον σεβασμό μας και τον θαυμασμό μας.
Ο Κυπριακός Ελληνισμός είναι σαν το ελατήριο. Οσο πιο πολύ τον συμπιέζεις τόσο πιο πολύ εκτοξεύεται. Οσο πιο πολύ τον απωθείς και τον περιορίζεις στο 64% του εδάφους της Κύπρου τόσο πιο πολύ εκτινάσσεται στην Αθήνα, στο Λονδίνο, στο Παρίσι και στη Νέα Υόρκη, καθιστάμενος ισχυρός. Εκτός από τους ανθρώπους όμως υπάρχει και το έδαφος. Η Κύπρος είναι το στρατηγικό βάθος του Ελληνισμού στη μύτη της Ανατολής. Οχι το στρατηγικό βάθος του Ισραήλ και των άλλων. Η επένδυση λοιπόν στο πανάξιο ανθρώπινο κεφάλαιό της και στη γεωπολιτική αξία της θα έπρεπε να είναι οδηγός για κάθε πολιτική ηγεσία που συναισθάνεται την προστιθέμενη αξία της για το έθνος.
Κλείνω με κάτι θετικό. Μου άρεσε πολύ το δρώμενο της τελετής του Σαββάτου στη Λευκωσία με την καλλιτεχνικά ώριμη Αλέξια και τους ηθοποιούς Σοφία Καλλή, Πέτρο Κυριακού και Πέννυ Φοινίρη. Οι μόνοι που στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων και ξύπνησαν το κοινό με τις ωραίες, αποφασιστικές φωνές τους. Στο κιτς της παρέλασης με τους μουσαφιραίους γενίτσαρους του Ερντογάν και τα όπλα στην κατεχόμενη Λευκωσία οι Κύπριοι καλλιτέχνες μάς απάντησαν με τον πολιτισμό του Ελύτη, του Σεφέρη. Με τους στίχους του Τουρκοκύπριου ποιητή («σκοτώσαμε και τις σκιές τους, αλλά τους βρίσκουμε μπροστά στις πόρτες μας με τα κλειδιά τους στα χέρια τους», του ανωνύμου Κύπριου ποιητή («Εμείς θα επιστρέψουμε. Αυτή είναι η γη που μας εθέσπισε»), που δείχνουν, ο πολιτισμός το δείχνει, ποιος είναι ο πραγματικός ιδιοκτήτης της νήσου. Σε αυτούς, χίλια μπράβο! Τρέχουν χιλιάδες χρόνια στο αίμα τους.