Του Περικλή Ζορζοβίλη
Καθώς οι καταναλώσεις στις συρράξεις σε Ουκρανία και Γάζα, που συνεχίζονται για περίπου 860 ημέρες και 275 ημέρες αντίστοιχα, έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα της Ουκρανίας, του Ισραήλ και των χωρών που τους τροφοδοτούν, η παγκόσμια βιομηχανία πυρομαχικών και ειδικότερα η παραγωγή μεγάλων διαμετρημάτων βιώνει πρωτόγνωρη περίοδο ακμής, λόγω διαδοχικών παραγγελιών μεγάλου όγκου. Όμως για λόγους που δεν είναι εύκολα κατανοητοί η χώρα μας επιλέγει να μείνει εκτός νυμφώνος.
Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί. Με ετήσια δυνατότητα παραγωγής περί τα 70.000 πλήρη βλήματα πυροβολικού διαμετρήματος των 155 χλστ. και με τιμή πώλησης τα 2.000 ευρώ ανά βλήμα, που αποτελεί μια εξαιρετικά μετριοπαθή εκτίμηση σε σχέση με τις τρέχουσες τιμές της αγοράς, τα ΕΑΣ θα είχαν σε ετήσια βάση, μόνο από τη συγκεκριμένη παραγωγική δραστηριότητα, έσοδα τουλάχιστον 140.000.000 ευρώ. Δηλαδή, ποσό 28 φορές (!) μεγαλύτερο από τα συνολικά έσοδα (πωλήσεις αποθεμάτων & υπηρεσιών) της χρήσης του 2023, που ήταν μόλις 4.937.990 ευρώ.
Βασική προϋπόθεση για να αποσπαστεί μερίδιο από την ακμάζουσα παγκόσμια αγορά είναι η εκτιμώμενου κόστους μερικών εκατομμυρίων ευρώ αποκατάσταση της δυνατότητας παραγωγής των μεταλλικών μερών των βλημάτων (κορμοί), είτε μέσω της επισκευής της υφιστάμενης πρέσας κωνικοποίησης είτε με αντικατάστασή της με νέας κατασκευής.
Κι όμως, παρά το γεγονός ότι από τις 5 Σεπτεμβρίου 2019 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 το Ελληνικό Δημόσιο έχει προβεί σε αλλεπάλληλες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των εταιρίας, συνολικού ύψους 332.130.650 ευρώ, εκ των οποίων τα 134.563.822 με καταβολή μετρητών και τα 197.566.828 με κάλυψη οφειλών (από καταπτώσεις κρατικά εγγυημένων δόσεων δανείων) προς το Ελληνικό Δημόσιο, τα λίγα εκατομμύρια ευρώ που απαιτούνται για την πρέσα κωνικοποίησης δεν διατέθηκαν.
Ούτε κατά τη διαπραγμάτευση με τη MSM EXPORT s.r.o. του τσεχικού ομίλου CSG (Czechoslovak Group) για τη σύσταση κοινοπραξίας με τα ΕΑΣ τέθηκε ως προαπαιτούμενο η επισκευή ή η αντικατάσταση της πρέσας κωνικοποίησης. Ούτε οι χρηματοδοτικές δυνατότητες του ευρωπαϊκού κανονισμού για την υποστήριξη της παραγωγής πυρομαχικών (ASAP: Act in Support of Ammunition Production) χρησιμοποιήθηκαν. Αντίθετα, ΕΑΣ και MSM EXPORT s.r.o. υπέβαλαν από κοινού δύο προτάσεις, την TNTRION για τη λειτουργία γραμμής παραγωγής TNT στο Συγκρότημα Εργοστασίων Λαυρίου (ΣΕΛ) και τη LAVGRAIN για τη δημιουργία γραμμής παραγωγής κόκκων πυρίτιδας, επίσης στο ΣΕΛ, που θα επιχορηγηθούν με 23.393.955,20 ευρώ και 9.693.364,05 ευρώ αντίστοιχα.
Χωρίς λειτουργική πρέσα κωνικοποίησης τα ΕΑΣ αυτοπεριορίστηκαν στις εργασίες γόμωσης στο ΣΕΛ και υποβιβάστηκαν σε υποκατασκευαστή με κατά γενική ομολογία πολύ χαμηλή τιμή. Σύμφωνα με πληροφορίες, για την τριετία 2023-2025 τα ΕΑΣ και η MSM EXPORT s.r.o. έχουν συμφωνήσει για τη γόμωση περίπου 130.000 βλημάτων υψηλής εκρηκτικότητας (HE), διαμετρήματος 155 χλστ., τύπου M107, με μέση τιμή περί τα 90 ευρώ το βλήμα, που θα αποφέρουν στα ΕΑΣ έσοδα περί τα 12.000.000 ευρώ.
Αν όμως το ίδιο χρονικό διάστημα τα ΕΑΣ είχαν οργανική δυνατότητα παραγωγής πλήρων πυρομαχικών, με τη ζήτηση η οποία είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσει να υπάρχει και με ετήσια παραγωγή 70.000 πλήρων βλημάτων πυροβολικού των 155 χλστ., με τιμή πώλησης 2.000 ευρώ ανά βλήμα, θα είχαν έσοδα 420.000.000 ευρώ, σχεδόν 35 φορές περισσότερα! Παράλληλα, τα ΕΑΣ ταλανίζονται από την απίστευτα ανοργάνωτη διαδικασία μετεγκατάστασης του Συγκροτήματος Εργοστασίων Υμηττού (ΣΕΥ), που εξαγγέλθηκε εδώ και τρία χρόνια, ταυτόχρονα με τη δημιουργία του κυβερνητικού πάρκου, χωρίς όμως να έχει ακόμη αρχίσει η υλοποίησή της.
Οι εξελίξεις
Η πιο πρόσφατη εξέλιξη αφορά την ομόφωνη απόφαση του διοικητικού συμβουλίου των ΕΑΣ για τη μετεγκατάσταση του ΣΕΥ στο Λαύριο (ΣΕΛ). Έτσι ανατρέπεται η αρχική απόφαση, που είχε ανακοινωθεί στα ΕΑΣ με την επιστολή της 14ης Απριλίου 2022 του τότε γενικού γραμματέα του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νικολάου Κουλοχέρη, η οποία προέβλεπε διακοπή της λειτουργίας των εγκαταστάσεων στον Υμηττό, συμπεριλαμβανομένων των γραμμών παραγωγής βλημάτων μεσαίων και μεγάλων διαμετρημάτων, και τη μετεγκατάσταση στη Μάνδρα. Και αυτό παρά το γεγονός ότι για τη Μάνδρα είχαν εκφράσει αντιρρήσεις ο Νικόλαος Κωστόπουλος, διευθύνων σύμβουλος των ΕΑΣ, και ο τέως υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, που θεωρούσαν το ΣΕΛ την καταλληλότερη επιλογή!
Όμως, παρά τις παλινωδίες για τον τόπο μετεγκατάστασης, την επί τριετία απουσία οποιασδήποτε ουσιαστικής εργασίας για την υλοποίησή της, τη δραματική απομείωση του προσωπικού (288 άτομα στις 31 Δεκεμβρίου 2023) και τη λόγω συνταξιοδοτήσεων ή κινητικότητας μαζική απώλεια τεχνογνωσίας και εμπειρίας, τα ΕΑΣ συνεχίζουν να ελκύουν το ενδιαφέρον για συνεργασία.
Αποτελεί πόλο έλξης για διεθνείς συνεργασίες, παρά τις συσσωρευμένες ζημιές
Την προηγούμενη Τετάρτη 3 Ιουλίου, μόλις μία εβδομάδα πριν από την επαναληπτική γενική συνέλευση των μετόχων της κρατικής εταιρίας, που έχει οριστεί για τις 10 Ιουλίου, για την έγκριση της σύστασης κοινοπραξίας με τη MSM EXPORT s.r.o., έγινε γνωστό ότι υποβλήθηκε στην ελληνική κυβέρνηση νέα προσφορά συνεργασίας.
Με βάση όσα είδαν το φως της δημοσιότητας, η νέα προσφορά φέρεται ότι υποβλήθηκε από την εδρεύουσα στη Νέα Υόρκη ONEX Technologies Inc. εταιρία του ομώνυμου ομίλου που δραστηριοποιείται στα ναυπηγεία Σύρου και Ελευσίνας, σε συνεργασία με την επίσης αμερικανική Global Ordnance, που πριν από μερικούς μήνες είχε εκφράσει ενδιαφέρον για τα ΕΑΣ (αν και την επόμενη ημέρα πληροφορίες έφεραν την Global Ordnance να διαψεύδει τη συμμετοχή της στο εγχείρημα).
Υπενθυμίζεται ότι τις αρχές του 2024 στελέχη του Μεγάρου Μαξίμου και εκπρόσωποι των υπουργείων Οικονομίας και Εθνικής Άμυνας, με την υποστήριξη της Deloitte, αξιολόγησαν τις προτάσεις που είχαν υποβάλει οι MSM EXPORT s.r.o. και Global Ordnance για συνεργασία με τα ΕΑΣ. Όμως από τα μέσα του 2023, μέσω των συμφωνιών που προαναφέρθηκαν και την από κοινού υποβολή προτάσεων για τον κανονισμό ASAP, η επιλογή της MSM είχε πρακτικά δρομολογηθεί.
Τα ΕΑΣ, αν αξιοποιηθεί η παρούσα ευνοϊκή συγκυρία, μπορούν να μετατραπούν από διαχρονικά βαρύ φορτίο για τους φορολογουμένους (στις 31 Δεκεμβρίου 2023 το σύνολο των σωρευτικών ζημιών της εταιρίας ανερχόταν σε 1.819.911.973 ευρώ) σε σημαντικό περιουσιακό στοιχείο τους. Εξάλλου, όπως απέδειξε η περίπτωση του κανονισμού ASAP, ο ρόλος της κρατικής εταιρίας ήταν καθοριστικός για τη λήψη της χρηματοδότησης.
Για να επιτευχθεί όμως αυτό, απαιτείται η κυβέρνηση να εκδηλώσει έμπρακτα το ενδιαφέρον της για τα ΕΑΣ και συνολικά για την εγχώρια αμυντική βιομηχανία, να υιοθετήσει διαφανείς διαδικασίες και να μην αντιμετωπίζει την πολύπαθη εταιρία ως παρακολούθημα του οποιουδήποτε ενδιαφερομένου για συνεργασία, αλλά, αντίθετα, να επιβάλει τον κεντρικό ρόλο και το μέγιστο όφελος γι’ αυτή. Έτσι θα αποφευχθούν πράξεις που ζημιώνουν τα ΕΑΣ και πρακτικά τα μετατρέπουν σε όχημα εξυπηρέτησης των ξένων συνεργατών τους.
Δημοσιεύτηκε στην «κυριακάτικη δημοκρατία»