Τι είναι η προσωπική διαφορά και πώς εφαρμόζεται έως σήμερα, σύμφωνα με τους νόμους Κατρούγκαλου – Βρούτση (ν. 4387/2016 και 4670/2020): Οι διατάξεις του άρθρου 14, σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 33, του ν. 4387/2016 προσδιόρισαν τη διαδικασία επανυπολογισμού και αναπροσαρμογής των ήδη καταβαλλομένων ή καταβλητέων στις 12-5-2016 κύριων τριών συντάξεων των Φορέων Κύριας Ασφάλισης (πλην των συντάξεων του ΟΓΑ), σε εφαρμογή των κανόνων του ενιαίου ΕΦΚΑ.
Σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις του ν. 4387/2016:
- Εως 31-12-2018 οι κύριες συντάξεις συνεχίζουν να καταβάλλονται στο ύψος που είχαν διαμορφωθεί σύμφωνα με τις ισχύουσες κατά την 12-5-2016 διατάξεις.
- Ο υπολογισμός της κράτησης υπέρ υγειονομικής περίθαλψης διενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 30 του άρθρου 1 του ν. 4334/2015, όπως αναθεωρήθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 44 του ν. 4387/2016.
- Στις περιπτώσεις που το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης είναι μεγαλύτερο του ποσού που θα προκύψει από την αναπροσαρμογή (δηλαδή αν η διαφορά είναι θετική), το επιπλέον ποσό εξακολουθεί να καταβάλλεται στον δικαιούχο ως «προσωπική διαφορά» και μετά την 1-1-2019, συμψηφιζόμενο κατ’ έτος και μέχρι την πλήρη εξάλειψή του με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των συντάξεων της παρ. 3α του άρθρου 14 του ν. 4387/16.
- Στις περιπτώσεις που το ποσό τής καταβαλλόμενης σύνταξης είναι μικρότερο του ποσού που θα προκύψει από την αναπροσαρμογή (δηλαδή αν η διαφορά είναι αρνητική), το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης προσαυξάνεται κατά το 1/5 της διαφοράς, σταδιακά και ισόποσα, εντός πέντε ετών από την ολοκλήρωση του τότε τρέχοντος Προγράμματος Δημοσιονομικής Προσαρμογής (1-1- 2019).
- Συντάξεις για τις οποίες η συνταξιοδοτική απόφαση εκδόθηκε μετά τις 12-5-2016, αλλά η έναρξη συνταξιοδότησης ανέτρεχε σε προγενέστερη ημερομηνία και υπολογίζονταν με βάση το προγενέστερο νομοθετικό πλαίσιο, εμπίπτουν σαφώς στο πεδίο εφαρμογής των άρθρων 14 και 33 του ν. 4387/2016.
- Για τον καθορισμό της προσωπικής διαφοράς συγκρίνεται το καθαρό προ φόρου ποσό σύνταξης με βάση το προγενέστερο νομοθετικό πλαίσιο, δηλαδή το ακαθάριστο ποσό σύνταξης, με το καθαρό προ φόρου ποσό με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο. Η διαδικασία «αναπροσαρμογής» (δηλαδή, ουσιαστικά, αναγκαστικής «προσαρμογής» στις περικοπές των συντάξεων που είχαν γίνει ήδη από το 2012) αφορούσε όλες τις κύριες συντάξεις (γήρατος, αναπηρίας, θανάτου) των ΦΚΑ αρμοδιότητας του υπουργείου Εργασίας, που εντάσσονται στον ΕΦΚΑ από 1-1-2017, βάσει του άρθρου 53 του ν. 4387/2016 (πλην ΟΓΑ).
Η διαδικασία επανυπολογισμού – αναπροσαρμογής των κύριων συντάξεων καθορίστηκε με την υπ’ αριθ. 26083/887/7-6-2016 υπουργική απόφαση (ΦΕΚ Β 1605) και περιλάμβανε δύο διακριτά στάδια προκειμένου στη συνέχεια να καθοριστεί η «προσωπική διαφορά» για κάθε συνταξιούχο, που υλοποιούν οι ΦΚΑ, ως εξής:
- Μετά την αναπροσαρμογή της κύριας σύνταξης συγκρίνεται το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης με βάση το προγενέστερο νομοθετικό πλαίσιο, με το ποσό τής καταβαλλόμενης σύνταξης με βάση τις διατάξεις του ν. 4387/2016, δηλαδή συγκρίνεται το ποσό που αποφασίστηκε με την απόφαση συνταξιοδότησης εκάστου με το ποσό που προκύπτει μετά την προκρούστεια «αναπροσαρμογή» κατ’ εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου και του γ’ Μνημονίου. Η διαφορά που προκύπτει ονομάστηκε «προσωπική διαφορά» του συνταξιούχου. Εάν η προσωπική διαφορά είναι θετική (σύμφωνα με την αρχική πρόβλεψη του ν. 4387/2016), τότε εξακολουθεί να καταβάλλεται στον συνταξιούχο και μετά την 1-1-2019 μέχρι την οριστική εξάλειψή της με μελλοντικές αυξήσεις των συντάξεων. Με άλλα λόγια, η προσωπική διαφορά θα εξαλειφθεί, αντισταθμιζόμενη με ενδεχόμενες μελλοντικές αυξήσεις. Εάν η προσωπική διαφορά είναι αρνητική (δηλαδή αν το ποσό της σύνταξης που προκύπτει από την «αναπροσαρμογή» με το νέο καθεστώς είναι υψηλότερο σε σχέση με εκείνο που είχε υπολογιστεί βάσει του προγενέστερου νομοθετικού πλαισίου), τότε το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης αυξάνεται όχι αμέσως, αλλά σταδιακά.
Οι μεγάλοι χαμένοι
2023: Χωρίς αύξηση 1.230.000 συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά
Από 1-1-2023 αυξήθηκαν όλες οι κύριες συντάξεις κατά 7,75%. Στους ήδη συνταξιούχους και όσους έχουν έναρξη καταβολής έως 31-12-2022 (υπέβαλαν αίτηση έως 30-11-2022) δόθηκε ολόκληρη η αύξηση τόσο στην εθνική όσο και στην ανταποδοτική σύνταξη. Στους «νέους» συνταξιούχους, με καταβολή της σύνταξης μετά την 1-1-2023, η αύξηση κατά 7,75% δόθηκε ολόκληρη στην εθνική σύνταξη και κατά 2% περίπου στην ανταποδοτική, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Η κυβέρνηση μάλιστα ψήφισε τη διάταξη του άρθρου 18 του ν. 4997/2022 που προέβλεπε την αύξηση μόνο των κύριων συντάξεων κατά 7,75%.
Στη συνέχεια εκδόθηκε και η υπ’ αριθ. 126331/30-122022 (ΦΕΚ Β’ 6949) Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εργασίας για τον «συντελεστή της παρ. 4 του άρθρου 14 του ν. 4387/2016», που εξειδίκευσε τις λεπτομέρειες εφαρμογής του ανωτέρω άρθρου και καθόρισε την αύξηση κατά 7,75% μόνο για τις κύριες συντάξεις με έναρξη καταβολής έως 31-12-2022.
Από το σύνολο των συνταξιούχων, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε το υπουργείο Εργασίας και είναι επισφαλή (αφού στο σύνολό τους οι συνταξιούχοι τον μήνα Νοέμβριο 2022, σύμφωνα με το Π/Σ «ΗΛΙΟΣ/ΗΔΙΚΑ», ανήλθαν σε 2.472.823 και το υπουργείο τούς εμφάνισε 2.613.757), οι 1.682.116 εισέπραξαν άμεσα την αύξηση 7,75% στην κύρια σύνταξή τους, ενώ 931.631 συνταξιούχοι (διατηρούσαν προσωπική διαφορά) είχαν μόνο λογιστική αύξηση και όχι πραγματική, αφού με αυτήν μηδένισαν ή συμψήφισαν (μείωσαν) την προσωπική διαφορά. Αλλά και από τους 1.682.116 συνταξιούχους περισσότεροι από 400.000 δεν εισέπραξαν ολόκληρη την αύξηση του 7,75% αλλά τμήμα της, επειδή η αύξηση υπερκάλυψε τη μικρότερη προσωπική διαφορά που είχαν. Υπενθυμίζουμε ότι για 13 χρόνια -ως γνωστόν- οι συντάξεις δεν είχαν αυξηθεί. Είχαν μάλιστα υποστεί περικοπές συνολικού ύψους 120 δισ. ευρώ για την περίοδο 2010-2022.
2024: Χωρίς αύξηση 950.000 συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά
Σύμφωνα με το σχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2024, προβλέφθηκε αύξηση όλων των κύριων συντάξεων κατά 3% από 1-1-2024. Δεν προβλέφθηκε αύξηση των επικουρικών συντάξεων, που παραμένουν χωρίς καμία απολύτως αύξηση και μόνο με περικοπές από το 2010. Και από αυτή τη μικρή αύξηση αποκλείστηκαν 950.000 συνταξιούχοι, οι οποίοι είχαν προσωπική διαφορά άνω των 10 ευρώ. Οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι τα Χριστούγεννα του 2023 έλαβαν το επίδομα προσωπικής διαφοράς, ύψους 100, 150 και 200 ευρώ, ανάλογα με το ύψος της σύνταξής τους.
2025: Χωρίς αύξηση 772.000 συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά
Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη φετινή ΔΕΘ, η αύξηση των κύριων συντάξεων για το 2025 θα κυμανθεί μεταξύ 2,2% και 2,5%. Δυστυχώς και αυτή τη μικρή αύξηση δεν θα την εισπράξουν 772.000 συνταξιούχοι που έχουν προσωπική διαφορά άνω των 10 ευρώ. Οι συνταξιούχοι αυτοί, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του πρωθυπουργού, θα λάβουν το επίδομα προσωπικής διαφοράς τα Χριστούγεννα του 2024 με τις αντίστοιχες περσινές κλίμακες των 100, 150 και 200 ευρώ.
Πηγή: Κυριακάτικη Δημοκρατία