Από τον Robert Hardman/Daily Mail
Αυτή τη φορά, η φρίκη εκτυλίχθηκε στο Μόναχο, όπου 36 άνθρωποι τραυματίστηκαν, ορισμένοι σε σοβαρή κατάσταση, από ένα αυτοκίνητο που έπεσε πάνω σε μια χαλαρή διαδήλωση συνδικαλιστικών οργανώσεων κοντά στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό.
Ευτυχώς, κανείς δεν σκοτώθηκε επί τόπου, αλλά ένα μικρό παιδί είναι μεταξύ εκείνων που βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση και το οποίο έχει υποστεί τραύματα που θα αλλάξουν τη ζωή του.
Εντός ολίγου, προκύπτει ότι ο οδηγός ήταν ένας 24χρονος Αφγανός αιτών άσυλο, ήδη γνωστός στην αστυνομία.
Με άλλα λόγια, η φρίκη της Πέμπτης αντιπροσωπεύει μια ακόμη ανησυχητική αποτυχία της κατάστασης που αντιμετωπίζει η Γερμανία όσον αφορά τον αυξανόμενο πληθυσμό αιτούντων άσυλο και μεταναστών.
Ωστόσο, αυτό που βρίσκω τόσο εντυπωσιακό εδώ στο Furstenwalde είναι η έλλειψη σοκ.
Υπάρχει βουβός θυμός.
Κανείς δεν φαίνεται να εκπλήσσεται αδικαιολόγητα. Και το ερώτημα που κυριαρχεί είναι δεν είναι τόσο το «Πώς στο καλό συνέβη;» όσο το «Ξανά τα ίδια;».
Αυτή τη στιγμή, το μόνο πράγμα που θα σοκάρει πραγματικά τους ανθρώπους που συνάντησα στη Γερμανία αυτή την εβδομάδα είναι αν δεν υπάρξει μια τεράστια αύξηση ρεκόρ προς τη Δεξιά στις γερμανικές γενικές εκλογές της επόμενης Κυριακής.
«Βλέπετε; Συνέβη ξανά», λέει ο Florian Wiese, δείχνοντας τις έκτακτες ειδήσεις στην τηλεόραση στο ασφαλιστικό γραφείο του στον κεντρικό δρόμο που διασχίζει το Furstenwalde.
Το γεγονός απλά ενισχύει την άποψή του ότι το σκληροπυρηνικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) θα σαρώσει αυτό το τμήμα της Γερμανίας την ημέρα των εκλογών. Κανείς δεν περιμένει ότι θα καταλήξει στην κυβέρνηση (όχι αυτή τη φορά τουλάχιστον), με τους κεντροδεξιούς Χριστιανοδημοκράτες (CDU) ως φαβορί, για να ηγηθούν κάποιου είδους συνασπισμού.
Αλλά είναι πολύ πιθανό να έρθουν άνετα στη δεύτερη θέση και να έχουν στραμμένο το βλέμμα τους στις εκλογές μετά από αυτές (ακόμα κι αν δεν τραγουδούν ακόμα το «Tomorrow Belongs To Me»).
Ο συνάδελφος του Florian, Guido Hornig, προσφέρει μια εξήγηση: «Παλιότερα είχαμε μια υπέροχη χώρα. Αλλά τώρα οι άνθρωποι δεν τολμούν να περπατούν στο κέντρο αυτής της πόλης μετά τις 8 μ.μ., επειδή πιστεύουν ότι είναι πολύ επικίνδυνο»
Ο 24χρονος Αφγανός
Το Furstenwalde έχει μια πενταώροφη πολυκατοικία στην άκρη της πόλης που φιλοξενεί έναν απροσδιόριστο αριθμό αιτούντων άσυλο.
600 μέτρα μακριά, ένα υπάρχον κέντρο διαμονής ανακαινίζεται και σύντομα θα στεγάσει άλλα 750 άτομα.
Κάθε fluchtlingsheim (σπίτι προσφύγων) έχει φράχτες και κάμερες προκειμένου να παρακολουθούνται όσοι μπαίνουν και βγαίνουν (δεν επιτρέπονται τα μέσα ενημέρωσης). Ωστόσο, οι αιτούντες άσυλο πηγαινοέρχονται ελεύθερα, κυρίως τα βράδια.
Κάθε ντόπιος έχει να πει και από μια ιστορία μικροεγκλήματος ή θορυβωδών συμμοριών που συγκεντρώνονται γύρω από το σταθμό.
Ορισμένες συμμορίες προέρχονται από το γειτονικό Petersdorf, εκεί που ένα μικρό χωριό 500 κατοίκων διπλασίασε τον πληθυσμό του με την προσθήκη ενός νέου συγκροτήματος για 200 αιτούντες άσυλο, το οποίο βρίσκεται στον πρώην στρατώνα του Ανατολικογερμανικού στρατού που στεγάζει ήδη 300 άτομα.
Αυτό που εξόργισε τους ντόπιους είναι οι τακτικές των κρατικών και ομοσπονδιακών αρχών καθώς δεν ζητήθηκε καν η γνώμη των κατοίκων.
Αυτό που επίσης προκαλεί θυμό είναι το γεγονός ότι οι συμβάσεις για αυτά τα σημαντικά οικοδομικά έργα δόθηκαν σε εξωτερικούς συνεργάτες της κυβέρνησης υπό τον φόβο της διαρροής των σχεδίων. Εδώ, στην πρώην Ανατολική Γερμανία, αυτό ξυπνά παλιές αναμνήσεις.
«Το κράτος σου έλεγε πάντα τι να σκεφτείς και να είσαι ήσυχος», μου λέει η συνταξιούχος του Petersdorf, Margit Wunderich. «Λοιπόν, τώρα υπάρχει δημοκρατία και το AfD είναι το μόνο κόμμα που μας εκπροσωπεί. Έχουμε εγκληματίες που δεν μπορούμε να απελάσουμε και όλοι αυτοί οι άνθρωποι στέλνουν τα χρήματα που παίρνουν στην Αφρική. Λοιπόν, έχουμε και εμείς δικαίωμα και δεν πρόκειται να συνεχίσουμε να νιώθουμε ένοχοι για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο».
Όπως σχεδόν όλοι με τους οποίους μιλάω σε αυτά τα μέρη, η ίδια επισημαίνει μια κομβική στιγμή για το ξεκίνησε η παρακμή της παλιάς Γερμανίας από τη γεμάτη αυτοπεποίθηση, στέρεη κοινωνία του παρελθόντος φτάνοντας στη σημερινή κατάσταση πλήρους ανασφάλειας: Στα τέλη του καλοκαιριού του 2015, όταν η πρώην καγκελάριος Angela Merkel άνοιξε τη χώρα σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο μετανάστες και πρόσφυγες που ξεχύθηκαν στα σύνορα της Ευρώπης.
Δέκα χρόνια μετά, αυτή η ιστορική ανθρωπιστική χειρονομία –για την οποία η Merkel επαινέθηκε από όλη τη Δύση– έθεσε την ατζέντα που θα διαμόρφωνε την επόμενη γερμανική κυβέρνηση.
Η εύθραυστη κατάσταση της πάλαι ποτέ πανίσχυρης οικονομίας της Γερμανίας είναι σαφώς ένας σημαντικός παράγοντας. Έχοντας στηριχθεί τόσο πολύ στο φθηνό ρωσικό αέριο και στην παγκόσμια όρεξη για τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητά τους, οι Γερμανοί ξαφνικά ανακαλύπτουν ότι ο κόσμος έχει προχωρήσει. Οι υποδομές τρίζουν, είτε πρόκειται για δρόμους, τρένα ή πρόσβαση στο Διαδίκτυο, ενώ μια εθνική εμμονή παραμένει τόσο υγιής όσο ποτέ: Η γραφειοκρατία.
Ωστόσο, όλες οι δημοσκοπήσεις είναι ξεκάθαρες ότι η μετανάστευση είναι το νούμερο ένα ζήτημα σε αυτές τις εκλογές –και αυτό ήταν πριν από την οργή της Πέμπτης για το Μόναχο.
Η επίθεση με αυτοκίνητο αυτής της εβδομάδας θυμίζει φρικτά το μακελειό που συνέβη πέντε ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα στο Μαγδεμβούργο, όπου ένας πρώην Σαουδάραβας πρόσφυγας, που έλαβε άσυλο το 2016, οδήγησε μια Mercedes σε μια χριστουγεννιάτικη αγορά, σκοτώνοντας έξι και τραυματίζοντας 300.
Έφτασα εκεί ώρες αργότερα για να βρω μια πόλη σε πένθος και, ναι, σε σοκ –αλλά όχι με απόλυτη έκπληξη.
Πριν από λιγότερο από ένα μήνα, στη βαυαρική πόλη Aschaffenburg, ένας άλλος (Αφγανός) αιτών άσυλο που κρατούσε ένα μαχαίρι επιτέθηκε σε μια παρέα παιδιών σε ένα πάρκο, με το σκηνικό να θυμίζει την θηριωδία του Southport της Αγγλίας το περασμένο καλοκαίρι. Ένα παιδί και ένας ενήλικας έπεσαν νεκροί και υπήρξαν πολλοί τραυματίες. Ο δράστης θα έπρεπε να είχε απελαθεί μήνες νωρίτερα αλλά μια σειρά από γραφειοκρατικές γκάφες το ανέβαλαν. Επισκέφτηκα την πόλη αυτή την εβδομάδα για να βρω σωρούς από κεριά και λουλούδια σε κάθε άκρη του πάρκου –αλλά όχι απαντήσεις.
Μετά από αυτές τις δολοφονίες, το CDU πρότεινε σχέδια για το κλείσιμο των συνόρων σε νέους αιτούντες άσυλο. Ο νόμος έφτασε με το ζόρι στη Βουλή αλλά μόνο με τη βοήθεια των ψήφων των βουλευτών του AfD. Άλλα κόμματα κατηγόρησαν το CDU ότι γκρέμισε το μακροχρόνιο «τείχος προστασίας», μια ιερή σύμβαση σύμφωνα με την οποία όλα τα κόμματα αρνούνται να συνεργαστούν με το AfD για οτιδήποτε. Δύο μέρες αργότερα, αυτά τα άλλα κόμματα, με τη βοήθεια των ανταρτών του CDU, κατέρριψαν οριακά τα ίδια σχέδια.
Τουλάχιστον όλοι μπορούν να συμφωνήσουν σε ένα πράγμα. Αυτή η προεκλογική εκστρατεία δεν είναι συνηθισμένη.
Οι γερμανικές εθνικές εκλογές είναι παραδοσιακά μια βαρετή και πολύπλοκη διαδικασία καταμέτρησης ψήφων. Ωστόσο, αυτές της επόμενης Κυριακής είναι κάτι άλλο.
«Αγωνίζομαι για τις εκλογές από το 1999 και δεν έχει υπάρξει ποτέ παρόμοια κατάσταση», λέει η Lisa Paus, βουλευτής του Κόμματος των Πρασίνων και υπουργός οικογενειακών υποθέσεων στην τελευταία κυβέρνηση συνασπισμού. «Αντιμετωπίζουμε τεράστιες προκλήσεις και αυτό είναι δύσκολο για το γερμανικό άγχος» (Όταν οι Γερμανοί μιλούν για «άγχος», εννοούν μια αίσθηση τρόμου και άγχους).
Συναντώ την Paus σε ένα ξενώνα στην πρωτεύουσα, το Βερολίνο, μπροστά σε μια κατάμεστη αίθουσα συνεδριάσεων με επιχειρηματίες.
Πάνω στη σκηνή, το πιο ενδιαφέρον πράγμα αυτό το βράδυ είναι η φιγούρα που στέκεται στο πλάι δεξιά –από κάθε άποψη. Η 53χρονη Beatrix von Storch είναι πρώην τραπεζίτης, δικηγόρος και αριστοκράτισσα (εγγονή ενός Μεγάλου Δούκα, είναι τεχνικά «Αυτού Υψηλότητα» και έχει μακρινή συγγένεια με τη βασιλική οικογένεια της Αγγλίας).
Ωστόσο, για πολλά χρόνια, θα έβρισκε τον εαυτό της να αποφεύγεται από την υψηλή κοινωνία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι αναπληρωτής αρχηγός του AfD για δέκα χρόνια και μία από τις βουλευτίνες του τα τελευταία οκτώ.
Απόψε, βρίσκεται δίπλα σε έξι υποψηφίους από τα άλλα κύρια κόμματα, τα οποία έχουν ορκιστεί ότι δεν θέλουν να έχουν καμία σχέση με ένα κόμμα που εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως «ύποπτη εξτρεμιστική» οργάνωση από το Ομοσπονδιακό Γραφείο Προστασίας του Συντάγματος της Γερμανίας (το οποίο έχει επομένως επίσημες εξουσίες να παρακολουθεί τις δραστηριότητές του, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης πληροφοριοδοτών και τηλεφωνικών υποκλοπών).
Παρά τη γενικότερα παραδοσιακή εικόνα του και το γεγονός ότι μέσω του TikTok απευθύνεται σε μια αυξανόμενη βάση νεολαίας, το AfD εξακολουθεί να υφίσταται κατηγορίες για αντισημιτισμό και κρυφές νεοναζιστικές τάσεις μεταξύ ορισμένων μελών του.
Πέρυσι, στον συνιδρυτή του κόμματος Bjorn Hocke επιβλήθηκε πρόστιμο επειδή χρησιμοποίησε μια αγαπημένη ναζιστική πολεμική ατάκα, το «Όλα για τη Γερμανία!», σε μια δημόσια συγκέντρωση, έχοντας ο ίδιος δεχθεί και άλλο πρόστιμο για το ίδιο πράγμα το 2021.
Bjorn Hocke
Ωστόσο, αυτό το κοινό των στελεχών επιχειρήσεων αντιμετωπίζει την von Storch με τον ίδιο σεβασμό που δείχνουν και στους υπόλοιπους.
Επικροτούνται ακόμη και κάποιες από τις παρατηρήσεις της, όπως οι κατηγορίες της ότι οι «τρελές» ενεργειακές πολιτικές των Πρασίνων έχουν προκαλέσει την «κατάρρευση» των γερμανικών υποδομών.
«Οι άνθρωποι μπορεί να μας μισούν, αλλά αυτό που αλλάζει είναι ότι ξέρουν πως δεν μπορούν να μας αγνοούν», μου λέει μετά. «Πάμε βήμα προς βήμα. Στην αρχή έλεγαν ότι θα εξαφανιστούμε αλλά δεν συνέβη. Θα χρειαστεί λίγος χρόνος, αλλά, στο τέλος, θα καταλήξουμε όπως όλα τα άλλα δεξιά λαϊκιστικά κόμματα στην Ευρώπη που επίσης έχουν αντιδράσει».
Η ίδια επισημαίνει το πολιτικό τοπίο στην Ιταλία, τη Γαλλία και την Ολλανδία και παρατηρεί ότι αυτή την εβδομάδα η αρχηγός του κόμματός της, Alice Weidel, έτυχε επίσημης υποδοχής από τον Ούγγρο πρωθυπουργό, Viktor Orban.
Η πιο υψηλού προφίλ υποστήριξη ήταν αυτή του Elon Musk, του δισεκατομμυριούχου τσάρου της αποτελεσματικότητας του Donald Trump, ο οποίος δήλωσε ότι «μόνο το AfD μπορεί να σώσει τη Γερμανία», προτού εμφανιστεί και ο ίδιος στην οθόνη στην έναρξη της εκστρατείας του κόμματος.
Ωστόσο, δεν μπορώ να μην παρατηρήσω ότι η von Storch είναι η μόνη υποψήφια σε αυτή τη συζήτηση που ακολουθείται παντού από δύο ευγενικούς σωματοφύλακες με ακουστικά. Δεν είναι του κόμματος αλλά τους έχει ανατεθεί η συγκεκριμένη δουλειά από το κράτος. «Πάντα νιώθω καλύτερα όταν είναι κοντά μου», λέει. Είναι μια υπενθύμιση των εντάσεων που σιγοβράζουν σε αυτές τις εκλογές.
Ronald Glaser
Νωρίς το επόμενο πρωί, παρακολουθώ τον υποψήφιο του AfD στην περιοχή Pankow του Βερολίνου, Ronald Glaser, να μοιράζει φυλλάδια στους επιβάτες στον τοπικό σταθμό.
Μου λέει ότι όχημα της προεκλογικής του εκστρατείας πυρπολήθηκε στις ευρωεκλογές του περασμένου καλοκαιριού και ότι το γραφείο του απέφυγε μια παρόμοια μοίρα μόνο επειδή βρίσκεται δίπλα σε ένα πυροσβεστικό σταθμό. Πρόσφατα, του έσπασαν ξανά τα τζάμια του αυτοκινήτου. Ωστόσο, έχει ζωηρή διάθεση, σημειώνοντας ότι οι δημοσκοπήσεις για αυτήν την βουλευτική έδρα, ένα άνετο προπύργιο των Πρασίνων εδώ και χρόνια, τον έχουν σταθερά στην πρώτη θέση, ωθούμενος και από το γεγονός ότι αντιπολιτεύεται με πάθος τη δημιουργία ενός ακόμα συγκροτήματος μεταναστών πιο κάτω στο δρόμο.
«Η ενδιαφέρουσα αλλαγή συμβαίνει στα σχολεία», λέει. «Οι μαθητές ήταν πάντα πολύ στα αριστερά. Τώρα πολλοί ζητούν τα μολύβια και τα αυτοκόλλητα μας. Ίσως προσπαθούν να ενοχλήσουν τους δασκάλους τους!».
Ακόμη όμως και η σιωπηρή σύνδεση με το AfD ενέχει κινδύνους. Το γραφείο του CDU στη Δρέσδη δέχτηκε επίθεση μετά την παραβίαση της σύμβασης του «τείχους προστασίας».
Αυτό το επεισόδιο θεωρείται ως ένα ακόμη βήμα στη μακρά πορεία του AfD προς κάποιου είδους αποδοχή, ακόμα κι αν το CDU επιμένει ότι δεν αφορούσε τίποτα τέτοιο.
«Δεν έχουμε κάνει τίποτα. Δεν υπήρξε συνεργασία με το AfD», λέει ο βουλευτής Dr. Marcus Reichel, του οποίου το γραφείο δέχθηκε την επίθεση. «Το AfD ενέκρινε μια καλή πρόταση από εμάς και αυτό ήταν».
Ο Dr. Raphael Bosson, του Γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων και Υποθέσεων Ασφάλειας, υποψιάζεται ότι πρόκειται για ένα σημάδι καταστάσεων που θα ακολουθήσουν.
«Νομίζω ότι θα υπάρχει αυτή η κατηγορηματική άρνηση από το CDU για οποιαδήποτε συμφωνία, αλλά στη συνέχεια θα υπάρχει αυτή η συνεχής σκιά του AfD να λέει: “Δεν μπορείτε να μας εμποδίσετε να ψηφίσουμε μαζί σας”. Και μετά θα ομαλοποιείται ξανά η κατάσταση».
Ταξιδεύω στην πόλη Erfurt, την οποία κέρδισε το AfD στις τελευταίες περιφερειακές εκλογές. Είναι επίσης το σπίτι της παλαιότερης συναγωγής της Ευρώπης. Τώρα είναι μουσείο, ενώ ο εβραϊκός πληθυσμός των περίπου 800 ανθρώπων συναντιούνται σε μια μεταπολεμική συναγωγή πολύ κοντά.
Οι θορυβώδεις προειδοποιήσεις του AfD για τον ισλαμικό φονταμενταλισμό και την πρόσφατη υποστήριξή του προς το Ισραήλ στον πόλεμο του με τη Hamas δεν έπεισαν τον ηγέτη της κοινότητας και επιζώντα του Ολοκαυτώματος καθηγητή Reinhard Schramm. «Αυτοί που είναι αντιμουσουλμάνοι σήμερα θα είναι αντιεβραίοι αύριο», λέει. «Το AfD αποτελεί κίνδυνο για την κοινωνία, όχι μόνο για τους Εβραίους».
Είναι επίσης ο ίδιος πολύ επικριτικός με ορισμένους στην Άκρα Αριστερά, ιδίως με τη Sahra Wagenknecht, ηγέτιδα του νέου κόμματος BSW. Πρώην μέλος του σοσιαλιστικού κόμματος Die Linke, είναι υπέρ της Ρωσίας στον πόλεμο της κατά της Ουκρανίας, είναι κατά του Ισραήλ και έχει μια Κορβυνίτικη άποψη για την οικονομία. Ωστόσο, η σκληρή της γραμμή για τη μετανάστευση ακούγεται παρόμοια με εκείνη του AfD.
Sahra Wagenknecht
Μπαίνω στη συγκέντρωση της στην Erfurt. Περιποιημένη, κομψά ντυμένη και εμφανίσιμη, παραδίδει μια παθιασμένη, χωρίς σημειώσεις ομιλία για την περαιτέρω στρατιωτική ανάμειξη της Γερμανίας προς την Ουκρανία σε έναν κατάμεστο χώρο, με πολλούς από τους συγκεντρωμένους να φορούν παλαιστινιακά keffiyeh (φουλάρια προσώπου).
Πριν από ένα χρόνο, κάποιοι αναρωτιόντουσαν αν η αντιμεταναστευτική της στάση θα μείωνε τη δυναμική του AfD. Τώρα, η γενική αίσθηση είναι ότι το κόμμα μπορεί να δυσκολευτεί να περάσει το όριο του 5 τοις εκατό προκειμένου να κερδίσει έδρες στο Κοινοβούλιο.
Και σήμερα το AfD έχει ενισχύσει κατά πολύ τη δυναμική του.
Κάτω από τον μεγάλο καθεδρικό ναό στην πρώην ανατολικογερμανική πόλη Halle, μιλάω με την 27χρονη Lena Martini, η οποία ψωνίζει με τον μηχανικό σύζυγο της Jason και τα δύο μικρά αγόρια τους. Η ίδια εργάζεται σε τμήμα προσλήψεων, έχει ζήσει στο εξωτερικό για χρόνια (συμπεριλαμβανομένης μιας περιόδου που σπούδασε στο Manchester) και μιλά τέλεια αγγλικά.
Μια μορφωμένη επαγγελματίας θα έπρεπε σίγουρα να είναι πρωταρχικός στόχος για το κεντροαριστερό SPD ή το κεντροδεξιό CDU; Η απάντησή της λέει πολλά.
Lena Martini
«Δεν ξέρω ποιον να ψηφίσω. Το τίμημα των πάντων τρελαίνει και κανείς δεν προσφέρει πολλές ελπίδες», λέει. «Ξέρω πολλούς ανθρώπους που επιλέγουν το AfD και μερικά από αυτά που υποστηρίζουν είναι μια χαρά. Και είναι ανόητο να λες ότι είναι Ναζί. Δεν είμαι κάποια που είμαι ρατσίστρια, αλλά έχω ζήσει σε πολλές χώρες και απλά δεν νιώθω ασφαλής εδώ τώρα. Γιατί να μην αισθάνομαι ασφαλής σε μια χριστουγεννιάτικη αγορά; Αλλά παντού βρίσκουμε συμμορίες ανθρώπων που δεν μιλούν γερμανικά και αυτό με κάνει να νιώθω άβολα».
Πίσω στο Aschaffenburg, ανάμεσα στα κεριά και τα αρκουδάκια στη μνήμη του δολοφονημένου δίχρονου, η υποστήριξη για το AfD είναι πιο σιωπηλή. Αυτή είναι η ευημερούσα Δυτική Γερμανία, μόλις μια ώρα από την περιοχή με τις τράπεζες της Φρανκφούρτης. «Ελπίζω το AfD να μην πάρει την πλειοψηφία», λέει η συνταξιούχος Elfriede Reck. «Αλλά είναι οι πολιτικοί που το προκάλεσαν. Οι αξιωματούχοι γνώριζαν για αυτόν τον δολοφόνο πριν το κάνει, ωστόσο δύο άνθρωποι έπρεπε να πεθάνουν πριν συμβεί οτιδήποτε».
Τώρα, ακριβώς το ίδιο λένε στο Μόναχο αυτό το Σαββατοκύριακο. Η πολιτική τάξη της Γερμανίας δεν έχει αισθανθεί ποτέ τόσο νευρική όσο σήμερα.