Αυτό που προκαλεί προβληματισμό δεν είναι απλώς το αίτημα αποζημίωσης, αλλά ο αποδέκτης του: οι ρυθμιστικές αρχές Ελλάδας και Κύπρου, στις οποίες απευθύνεται απευθείας ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μανούσος Μανουσάκης, προκειμένου —όπως δηλώνει— να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του έργου.
Χρηματοδότηση για καθυστερήσεις;
Ουσιαστικά, ο επικεφαλής ενός δημόσιου οργανισμού ζητά να καλυφθεί οικονομικά για καθυστερήσεις που αποδίδονται σε δυσλειτουργίες του ίδιου του κρατικού μηχανισμού, εγείροντας ερωτήματα για το αν αυτό το κόστος θα καταλήξει, τελικά, στον Έλληνα ή τον Κύπριο καταναλωτή.
Και όλα αυτά για ένα έργο που:
- έχει χαρακτηριστεί ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
- έχει εξασφαλίσει ευρωπαϊκή επιδότηση 657 εκατ. ευρώ,
- προβάλλεται ως οικονομικά βιώσιμο, γεωπολιτικά κρίσιμο και περιβαλλοντικά απαραίτητο.
Επενδυτικό ρίσκο ή δημόσια ευθύνη;
Ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη επενδύσει 250 εκατ. ευρώ, καλύπτοντας περίπου το 60% των ερευνών στον βυθό. Ωστόσο, δηλώνει ότι οι τράπεζες δεν εγκρίνουν νέο δανεισμό χωρίς διαβεβαιώσεις αποζημίωσης για το 2024 και το 2025. Με βάση τις δηλώσεις του κ. Μανουσάκη, απαιτείται μια «επιστολή εγγύησης» για να εξασφαλιστεί χρηματοδότηση και να μην «παγώσει» η πρόοδος του έργου.
Αν το έργο είναι τόσο στρατηγικής σημασίας και με δυνατότητα απόσβεσης «σε μόλις 3 χρόνια», όπως έχει δηλωθεί, τότε γιατί η αγορά δυσκολεύεται να το χρηματοδοτήσει χωρίς κρατική διασφάλιση;
Και κυρίως: ποιος πρέπει να αναλάβει το κόστος μιας θεσμικής καθυστέρησης; Οι πολίτες ή οι φορείς που ευθύνονται για τη λειτουργία του συστήματος;
Επένδυση στρατηγικής σημασίας – αλλά με ποιο τίμημα;
Ο ΑΔΜΗΕ επικαλείται τις επιτυχίες του, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης και η απόσυρση των ρυπογόνων μονάδων στο νησί, που έφερε ετήσια εξοικονόμηση 550 εκατ. ευρώ. Παρουσιάζει το νέο έργο ως φυσική συνέχεια εκείνων των επιτευγμάτων.
Επιπλέον, ο ΑΔΜΗΕ προωθεί τον σχεδιασμό και για άλλες διεθνείς διασυνδέσεις — με την Ιταλία, τη Σαουδική Αραβία, ακόμα και προοπτική εξαγωγών πράσινης ενέργειας προς Γερμανία και Αυστρία.
Ωστόσο, το κρίσιμο ερώτημα παραμένει: ποιος θα αναλάβει το κόστος των καθυστερήσεων; Γιατί όσο κι αν επικαλούμαστε την πράσινη μετάβαση και τη στρατηγική σημασία του έργου, το ενδεχόμενο μετακύλησης του κόστους στον καταναλωτή είναι υπαρκτό — είτε μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, είτε μέσω μελλοντικής επιβάρυνσης στα τέλη χρήσης του δικτύου.
Θεσμική ευθύνη ή επιχειρηματικό ρίσκο;
Αν οι καθυστερήσεις στις άδειες οφείλονται σε θεσμικά προβλήματα, τότε η ευθύνη πρέπει να αποδοθεί στους αρμόδιους: υπουργεία, επιτροπές, διοικήσεις. Αν, αντίθετα, υπήρξε αστοχία στον υπολογισμό χρόνων και ρίσκων, τότε η ευθύνη ανήκει στη διοίκηση του έργου.
Σε κάθε περίπτωση, η στρατηγική σημασία ενός έργου δεν αρκεί από μόνη της για να δικαιολογήσει την απαίτηση δημόσιας κάλυψης ιδιωτικών κινδύνων. Αντιθέτως, η γεωπολιτική και περιβαλλοντική του αξία καθιστούν ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη για διαφάνεια, λογοδοσία και δίκαιη κατανομή κόστους.
Στο τέλος της ημέρας, ο πολίτης δεν είναι επενδυτής — ούτε πρέπει να μετατρέπεται εκ των υστέρων σε εγγυητής έργων που σχεδιάζονται ως ιδιωτικές επενδύσεις.
https://www.topontiki.gr/