Θα μπορούσα να καταλάβω να λέει τη φράση αυτή ένας πρωθυπουργός που μόλις έχει αναλάβει καθήκοντα και μάλιστα έρχεται από μια παράταξη που δεν είχε συμμετοχή στην κρατική διαχείριση τα προηγούμενα χρόνια.
Σε αυτή την περίπτωση θα είχε όντως νόημα αν υποστήριζε ότι οι αλλαγές που θέλει να φέρει στη λειτουργία του κράτους προσκρούουν σε παγιωμένες αντιλήψεις, νοοτροπίες και «συνήθειες» στον κρατικό μηχανισμό.
Όμως, αυτό δεν ισχύει για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, γιατί το ημερολόγιο δεν γράφει 2019, αλλά 2025. Δεν ανέβηκε στην εξουσία χτες, αλλά κυβερνά πάνω από έξι χρόνια και βρίσκεται μετά το μέσο της δεύτερης θητείας του.
Πριν από αυτό η παράταξη του κυβερνούσε, έστω και σε συνεργασία με άλλες παρατάξεις στην περίοδο 2011-2015 και αυτοτελώς στην περίοδο 2004-2009, για να μην πάμε ακόμη πιο παλιά.
Αυτό σημαίνει ότι έχει αφήσει βαθύ αποτύπωμα στο κράτος. Επί των ημερών του έγιναν διορισμοί αλλά και επιλογές στελεχών διοίκησης, τμηματαρχών και προϊσταμένων, με συχνές καταγγελίες ότι επρόκειτο για τοποθέτηση στελεχών με κομματικό μόνο κριτήριο σε καίριες θέσεις και επομένως φέρει ευθύνη για τη «μετριότητα» που τώρα καταγγέλλει. Η δική του κυβέρνηση ψήφισε οργανογράμματα στα υπουργεία. Νομοθετήματα που υπερψήφισε η δική του παράταξη καθόρισαν αρμοδιότητες μεταξύ φορέων. Δικό του έργο είναι οι διοικητικές διαδικασίες που είναι σε ισχύ και αυτός κρίνεται για το εάν είναι αποτελεσματικές. Στη διάρκεια των δικών του θητειών η χώρα πήρε σημαντικές ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις που συχνά είχαν ως αντικείμενο τον εκσυγχρονισμό διαδικασιών, την επιτάχυνση συναλλαγών με το δημόσιο, την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και επομένως η μη αξιοποίησή τους βαραίνει τον ίδιο.
Μάλιστα, εάν κάποιος αναζητήσει περιπτώσεις προβληματικών συμπεριφορών, πλημμελών πρακτικών, αλλά κάποιες φορές και παραβατικών πράξεων από στελέχη της διοίκησης θα εντοπίσει και κομματικές επιλογές της ΝΔ.
Και βέβαια ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έχει καν την πολυτέλεια να επικαλείται τους ασφυκτικούς μνημονιακούς περιορισμούς, αφού το 2019 που ανέλαβε καθήκοντα η χώρα ήταν εκτός μνημονίων, είχε ανακτήσει σε ένα βαθμό την αυτονομία της και τα δημόσια ταμεία ήταν γεμάτα.
Η σκοπιμότητα των τοποθετήσεων του πρωθυπουργού είναι προφανής. Εντάσσεται στη συστηματική πρακτική του να μην αναλαμβάνει ποτέ πραγματικά την ευθύνη (την ώρα που ο επικοινωνιακός του μηχανισμός κατηγορεί πολιτικούς αντιπάλους ότι «δεν ζητούν συγγνώμη»). Παρότι κυβερνά εδώ και αρκετά χρόνια, πάντα «φταίνε κάποιοι άλλοι». Το είδαμε αυτό όταν αντί για προανακριτική για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ για τους υπουργούς που είχαν ευθύνη, γιατί «στη δική τους βάρδια» στήθηκε ένα πανηγύρι εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, που διακινδυνεύει συνολικά τις επιδοτήσεις για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους, είδαμε να ξεκινά εξεταστική για να ψάξει τα «διαχρονικά προβλήματα». Το είδαμε βεβαίως και στα Τέμπη όπου χρειάστηκε ένα τεράστιο κίνημα για να συναινέσει η κυβερνητική πλειοψηφία σε προανακριτική για δύο υπουργούς και πάλι με την επίσημη κυβερνητική τοποθέτηση να συνοψίζεται στο «και αυτοί αθώοι είναι, αλλά σας κάνουμε τη χάρη για να μην μας πρήζετε».
Δηλαδή, είμαστε αντιμέτωποι με την αντίληψη ότι μπορεί κάποιος να κυβερνά για περισσότερα από έξι χρόνια, αλλά πάντα και για όλα τα προβλήματα και τα κακώς κείμενα φταίνε οι πολιτικοί του αντίπαλοι.
Για να μην αναφερθούμε στους συνειρμούς που γεννά η ίδια η χρήση του όρου «βαθύ κράτος» από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Θυμίζω ότι και στη χώρα μας αλλά και διεθνώς η ορολογία αυτή δεν χρησιμοποιείται πρωτίστως για τη γραφειοκρατία, αλλά για τα αδιαφανή δίκτυα και κέντρα των υπηρεσιών ασφαλείας. Και όταν στην Ελλάδα παραμένει ακόμη ενεργό το σκάνδαλο των υποκλοπών, όπου αυτές τις ημέρες στη δίκη των «ιδιωτών» ακούγονται σημεία και τέρατα για το πώς ο μηχανισμός των υποκλοπών συντονιζόταν από το ίδιο το Μέγαρο Μαξίμου, η χρήση τέτοιων όρων προκαλεί διπλά. Αλλά και μετά τις αποκαλύψεις για το σκοτεινό κομματικό προπαγανδιστικό μηχανισμό και τη χρηματοδότησή του επίσης η χρήση τέτοιων όρων δεν είναι πράξη συνετή.
Την ίδια στιγμή συχνά αυτό που ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποκαλεί «βαθύ κράτος» με το οποίο συγκρούεται δεν είναι οι υπαρκτές περιπτώσεις προβληματικών πρακτικών μέσα στο δημόσιο. Συχνά στο νου του έχει τους εργαζομένους στο δημόσιο που διεκδικούν και διαμαρτύρονται και πάνω από όλα κρούουν διαρκώς τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις από τις πολιτικές επιλογές της κυβέρνησής του, από τους γιατρούς και τους νοσηλευτές στα δημόσια νοσοκομεία έως τους εκπαιδευτικούς στα δημόσια σχολεία, τους αρχαιολόγους της αρχαιολογικής υπηρεσίας και άλλες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων που στην πραγματικότητα κρατούν όρθιο το κράτος μέσα σε αντίξοες συνθήκες. Και που συχνά αντιμετωπίζουν και τη δαμόκλειο σπάθη των πειθαρχικών διώξεων – αρκεί να αναλογιστούμε τι έχει περάσει η υπάλληλος που κατεξοχήν συνέβαλε στην αποκάλυψη του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Στην πραγματικότητα ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρίσκεται αντιμέτωπος με τα προβλήματα που δημιουργεί η δική του πολιτική και η δική του διακυβέρνηση σε σχέση με τη λειτουργία του κράτους. Σπεύδει να ανακοινώσει υπηρεσίες που μετατίθενται στην αρμοδιότητα άλλων φορέων (του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, των Πολεοδομιών στο Κτηματολόγιο), αλλά δεν παραδέχεται ότι στη δική του διακυβέρνηση και στη λογική «το κράτος είναι ξανά δικό μας» με την οποία κινήθηκαν τα δικά του στελέχη οφείλονται τα προβλήματα που τώρα λέει ότι θα αντιμετωπίσει.
Όμως, οι πολίτες γνωρίζουν πολύ καλά ποιος κυβερνά όλα αυτά τα χρόνια και άρα ποιος φταίει για τα προβλήματα. Και οι δημοσκοπήσεις (όλων των «αποχρώσεων») δείχνουν ότι η ετυμηγορία τους είναι σαφώς καταδικαστική.